Công tác phòng chống HIV/AIDS còn nhiều khó khăn, thách thức

Theo số liêu thống kê đến 30/9/2019, tổng số người nhiễm HIV còn sống trong toàn tỉnh là 454 người, số bệnh nhân tử vong do AIDS là 03 người; số phát hiện mới trong năm 2019 là 52 người. Nhìn chung, số người nhiễm mới HIV vẫn còn được phát hiện qua từng năm, trong đó tập trung  chủ yếu ở các nhóm nguy cơ cao là tiêm chích ma túy, hành nghề mại dâm,…

BS Phùng Bình Văn, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết: “Phòng, chống HIV/AIDS không đơn giản như các bệnh khác bởi tình trạng tự kỳ thị và kỳ thị của người nhiễm và cộng đồng còn cao; người có nguy cơ cao nhiễm HIV ngại xét nghiệm; người bệnh di chuyển, thay đổi chỗ ở, công việc không ổn định nên khó tiếp cận các dịch vụ chăm sóc, khám chữa bệnh. Ngoài ra công tác phối hợp, chỉ đạo điều hành của một số ban, ngành cấp tỉnh, huyện và một số xã chưa thực sự vào cuộc quyết liệt để chỉ đạo và tham gia trong công tác phòng, chống HIV/AIDS; đội ngũ cán bộ làm công tác HIV tuyến huyện, xã còn nhiều biến động, luân chuyển công tác hoặc thay đổi nên việc nắm bắt về tình hình người nhiễm HIV trên địa bàn còn hạn chế, bên cạnh đó ngân sách phục vụ cho công tác phòng, chống HIV ở cơ sở  (huyện, xã) chưa được bố trí đầy đủ nên cũng ảnh hưởng rất lớn đến công tác phòng, chống HIV/AIDS nói chung”.

Một trong những thách thức lớn nhất cho công tác tuyên truyền, chăm sóc, điều trị bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS là nguồn kinh phí. Hiện, phần lớn kinh phí cho các dịch vụ liên quan đến công tác phòng, chống HIV/AIDS có được từ nguồn hỗ trợ của các dự án và các tổ chức quốc tế tuy nhiên nguồn kinh phí hỗ trợ này cũng đã hết thời hạn. Nhận thức của nhân dân về phòng, chống HIV/AIDS mặc dù đã có nhiều chuyển biến, nhưng thay đổi hành vi chưa có tính bền vững và nếu công tác truyền thông không được tiến hành thường xuyên với hình thức đa dạng, tiếp cận đến người dân ở từng thôn, xóm thì nguy cơ người nhiễm HIV vẫn sẽ gia tăng. Khó khăn nữa chính là việc tư vấn, đưa bệnh nhân vào các cơ sở cai nghiện ma túy thay thế bằng methadone. Mặc dù lợi ích đem lại cho người bệnh điều trị bằng thuốc methadone là rất rõ ràng và hàng năm cũng có khoảng trên 200 người được điều trị bằng methadone. Tuy nhiên, so với số người nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh, đó vẫn là một con số khá khiêm tốn. Do đó nguy cơ tiềm ẩn lây nhiễm HIV từ những đối tượng này là rất lớn mặc dù các điểm uống thuốc methadone đã được Trung tâm Kiểm soát bệnh tật chuyển về tại một số địa phương.

Trước những khó khăn hiện nay trong công tác phòng, chống HIV/AIDS, việc kiện toàn và nâng cao năng lực mạng lưới hoạt động phòng, chống HIV/AIDS ở tất cả các tuyến là rất cần thiết. Ngoài ra cần phải đa dạng hóa các hình thức truyền thông nhằm giáo dục thay đổi hành vi, nâng cao nhận thức cho cộng đồng về công tác phòng, chống HIV/AIDS, đặc biệt là nhóm có nguy cơ cao.

Xây dựng mô hình truyền thông thích hợp cho từng đối tượng như: Học sinh, sinh viên, phụ nữ độ tuổi sinh đẻ; khuyến khích sự tham gia của các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức nghề nghiệp và người nhiễm trong các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS; nâng cao chất lượng các mô hình hoạt động can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV như: giáo dục đồng đẳng, bạn giúp bạn, sử dụng 100% bao cao su, trao đổi bơm kim tiêm sạch…

Bên cạnh đó, đẩy mạnh thực hiện can thiệp nhóm người dễ bị tổn thương như phụ nữ mang thai; những người có hành vi nguy cơ như tiêm chích ma tuý, mại dâm… Các cơ quan chức năng cần thường xuyên kiểm tra, kiểm soát hoạt động của các cơ sở kinh doanh dịch vụ. Xã hội hóa công tác cai nghiện phục hồi và quản lý sau cai nghiện dựa vào cộng đồng, giúp người sau cai nghiện ổn định cuộc sống. Triển khai mạnh mẽ, đồng bộ các chương trình xét nghiệm sàng lọc tự nguyện từ tuyến cơ sở để tiện lợi cho người dân khi tham gia. Đặc biệt, tỉnh cần quan tâm hỗ trợ kinh phí để việc triển khai công tác phòng, chống HIV/AIDS đạt kết quả tốt từ tỉnh đến tận cơ sở, giảm tỷ lệ lây nhiễm HIV trong cộng đồng.

Huy Hoàng