Hãy chủ động xét nghiệm HIV tự nguyện
Cùng với nỗi lo bị mọi người kỳ thị, nhiều người thuộc nhóm có nguy cơ cao lây nhiễm HIV còn tự kỳ thị, họ ngại không chủ động xét nghiệm để có những biện pháp dự phòng. Ước tính, trên cả nước vẫn còn khoảng hơn 50.000 người nhiễm HIV chưa biết tình trạng nhiễm HIV. Vì vậy, để phát hiện người bệnh có bị nhiễm HIV hay không, cách chính xác và duy nhất đó là tiến hành xét nghiệm HIV tại những cơ sở uy tín trong ngành y tế. Việc chủ động xét nghiệm HIV sớm có ý nghĩa quan trọng giúp người bệnh biết được tình trạng nhiễm HIV của bản thân và tăng hiệu quả điều trị nếu dương tính với HIV.
Cũng như đa số người Việt Nam chưa có thói quen khám sức khỏe định kỳ, anh Trần Văn Đ, sinh năm 1983, trú tại Thạch Linh, thành phố Hà Tĩnh không may đã bị nhiễm HIV nhưng phải một thời gian dài sau quá trình điều trị bệnh lao hạch, viêm phổi và các bệnh nhiễm trùng cơ hội, anh mới biết mình đã bị nhiễm. Sụt cân trầm trọng và tinh thần sa sút, tuyệt vọng, anh phải nằm liệt giường hàng tháng trời và tất cả sinh hoạt đều nhờ vào sự hỗ trợ của người vợ và người thân trong gia đình. Được sự động viên, chia sẻ, chăm sóc tận tình từ gia đình và cán bộ y, bác sĩ, kiên trì duy trì điều trị và uống thuốc đều đặn, đúng giờ, đúng liều, anh đã vượt qua được tử thần và sức khỏe dần hồi phục. Hiện tại anh đã có thể hàng tháng đi khám và lấy thuốc, đi làm thợ xây để phụ vợ nuôi sống gia đình. Cũng nhờ được tiếp cận với các dịch vụ dự phòng sớm mà vợ con anh không bị lây nhiễm HIV.
Theo số liệu thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Hà Tĩnh, tính từ trường hợp nhiễm HIV/AIDS đầu tiên được phát hiện vào năm 1997;đến 30/10/2019, lũy tích nhiễm HIV/AIDS tại 13/13 huyện, thị xã, thành phố và 210/262 xã, phường là 1830 trường hợp, trong đó 888 trường hợp đã chuyển sang giai đoạn AIDS và 388 trường hợp tử vong do AIDS. Thời gian gần đây, trung bình mỗi năm số phát hiện nhiễm mới từ 70-80 trường hợp.Tuy nhiên, đây vẫn chỉ là “tảng băng chìm” vì vẫn còn bệnh nhân HIV/AIDS chưa được điều trị do tâm lý sợ lộ thông tin, danh tính và bị kỳ thị của xã hội.
Bác sĩ Phùng Bình Văn, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Hà Tĩnh cho biết: Khác với trước đây, đối tượng xét nghiệm HIV hiện nay là dành cho tất cả mọi người. Người dân hầu như chưa có thói quen khám sức khỏe định kỳ, nhất là khi còn cảm thấy khỏe. Tuy nhiên, một xét nghiệm máu và xét nghiệm nhanh với HIV là việc mỗi cá nhân nên chủ động thực hiện khi nằm trong nhóm nguy cơ cao. Đặc biệt là khi xét nghiệm đang miễn phí ở nhiều cơ sở y tế. HIV dễ dàng lây truyền khi có sự tiếp xúc trực tiếp giữa máu hoặc dịch sinh học. Do vậy nó không chỉ lây truyền từ mẹ sang con, tình dục, kim tiêm không an toàn mà khi gặp những tai nạn nguy cơ cao, tiếp xúc không an toàn với người nhiễm HIV đều có thể bị lây truyền. Việc tiếp cận xét nghiệm HIV sớm không chỉ bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cho chính bản thân mà còn là trách nhiệm của mình với gia đình, cộng đồng trong việc giảm lây nhiễm HIV.
Cũng theo bác sĩ Phùng Bình Văn, xét nghiệm sớm phát hiện HIV có 3 lợi ích lớn, đó là giúp cho người nhiễm HIV biết tình trạng nhiễm HIV của bản thân, chủ động có kế hoạch chăm sóc sức khỏe phù hợp, duy trì sức khỏe, kéo dài tuổi thọ và sống có ích cho gia đình và cộng đồng. Giảm chi phí thuốc men, chi phí khám chữa bệnh và chi phí nằm viện cho người bệnh. Giúp dự phòng, để giảm nguy cơ lây lan vi rút sang cho người khác, trong đó có vợ, chồng, bạn bè và cả con cái của người bệnh trong tương lai. Nếu như bạn có những hành vi không an toàn và nghi ngờ rằng mình có thể bị nhiễm HIV khi tiếp xúc với người bệnh hoặc quan hệ tình dục không an toàn, dùng chung kim tiêm,... thì xét nghiệm HIV sớm sẽ cho bạn biết được tình trạng sức khỏe của bản thân. Hiện chưa có kháng sinh điều trị, nhưng thuốc ARV đang là đặc hiệu, sẽ giúp giảm tải lượng virus trong máu và có thể giảm đến hơn 95% khả năng lây nhiễm HIV cho vợ hay bạn tình qua quan hệ tình dục.
Hiện nay, hầu hết các cơ sở y tế từ tuyến tỉnh đến huyện trên địa bàn tỉnh đều có các dịch vụ kỹ thuật xét nghiệm HIV tự nguyện. Các trạm y tế đã phối hợp mở rộng chương trình khám sàng lọc tư vấn, xét nghiệm HIV định kỳ. Xét nghiệm HIV thực hiện đơn giản, nhanh chóng, thuận tiện và hoàn toàn được bảo mật thông tin. Nhằm chủ động phòng chống HIV/AIDS tại cộng đồng, ,trong năm 2019Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hà Tĩnh đã triển khai lấy mẫu máu và xét nghiệm HIV cho các đối tượng trong cơ sở giáo dưỡng, trại giam Xuân Hà và nhân viên khách sạn, nhà hàng, lái xe taxi, người dân… Từ đầu năm đến nay, Trung tâm đã lấy được 2770 mẫu máu. Qua xét nghiệm, phát hiện 03 mẫu dương tính với HIV. Hiện Trung tâm đang tiếp tục triển khai tại các huyện còn lại, qua đó giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời cho người bệnh,tránh lây lan ra cộng đồng.
HIV/AIDS là bệnh truyền nhiễm, nhưng không đáng sợ nếu hiểu đúng về nó. Lây nhiễm HIV hoàn toàn có thể phòng tránh thông qua các biện pháp dự phòng, như tình dục an toàn, sử dụng bơm kim tiêm sạch, điều trị nghiện các chất thuốc phiện bằng các chất thay thế. Quan trọng hơn, mỗi người nên chủ động tham gia xét nghiệm HIV theo định kỳ, để sớm biết tình trạng bệnh và tiếp cận điều trị thuốc kháng ARV.
Ngân Khánh - Minh Thùy
