Chủ động phòng, chống bệnh dại trong mùa hè

Bà Lê Thị Mỳ, 71 tuổi, ở xã Nam Phúc Thăng (Cẩm Xuyên) đến tiêm phòng dại mũi thứ 3 tại Trung tâm Y tế huyện Cẩm Xuyên do bị chó hàng xóm cắn vào ngón tay trái, vết cắn dài 3cm, chảy nhiều máu. Bà chia sẽ, cách đây 10 ngày, có sang nhà hàng xóm chơi thì không may bị chó cắn. Để phòng ngừa, bà cùng các con đã rửa vết cắn bằng xà phòng cẩn thận. Tuy nhiên, trong điều kiện thời tiết nắng nóng như hiện nay, để yên tâm bà vẫn đến Trung tâm y tế tiêm vắc xin phòng bệnh dại cho an toàn.

Cùng thời điểm này, bà Đặng Thị Xuân, 65 tuổi, ở thôn Đông Đài xã Thạch Đài huyện Thạch Hà cũng đến Phòng Tiêm chủng– Trung tâm Cấp cứu 115 Hà Tĩnh tiêm vắc xin phòng dại. Bà Xuân cho biết, khi ra ký ốt tạp hóa gần nhà mua hàng, không may bị chó của chủ ký ốt cắn vào chân. Dù chó vẫn khỏe mạnh, nhưng vì sức khỏe tính mạng quan trọng, nên bà được con trai chở đi tiêm. Đến nay đã được 4 mũi, bà Xuân chia sẻ.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, hàng năm có khoảng 50.000 - 70.000 người tử vong do bệnh dại và trên 10 triệu người phải điều trị dự phòng bằng vắc xin dại. Tại Việt Nam, bệnh dại đã lưu hành trong nhiều năm và hiện nay số tử vong do dại vẫn ghi nhận ở mức cao với khoảng 100 trường hợp trong một năm.

Còn tại Hà Tĩnh, từ năm 2013 đến nay trên địa bàn cũng đã có 8 trường hợp tử vong sau khi bị chó cắn. Trong số này có 1 ca ở xã Sơn Tiến huyện Hương Sơn dương tính với bệnh dại, đã được bệnh viện tuyến Trung ương xác nhận. 7 trường hợp còn lại khi lên cơn có biểu hiện của bệnh dại rất rõ.

Số liệu thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, nhiều năm nay trên địa bàn tỉnh số người đến tiêm phòng dại khá cao. Năm 2018 có 1.760 ca được tiêm vắc xin phòng dại, năm 2019 là 2.050 ca và trong 6 tháng đầu năm 2020, mặc dù số lượng tiêm phòng giảm mạnh do phòng chống dịch Covid-19 và một số đơn vị hết vắc xin phòng dại, nhưng cũng đã có 641 trường hợp đến khám, tư vấn tiêm vắc xin và huyết thanh dự phòng bệnh dại tại các cơ sở y tế trong tỉnh.

Bác sỹ Nguyễn Chí Trung, Trưởng khoa phòng, chống bệnh truyền nhiễm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hà Tĩnh cho biết: Vi rút dại thuộc họ Rhabdoviridae lây truyền từ động vật sang người, chủ yếu là từ chó và mèo. Vi rút xâm nhập vào cơ thể qua các vết cắn, vết liếm, vết cào, da, niêm mạc bị tổn thương, vết thương hở. Thời kỳ ủ bệnh có thể thay đổi từ 12 ngày đến 1 năm, nhưng thường từ 2 - 3 tháng, kể từ ngày bị cắn. Thời kỳ ủ bệnh ngắn hay dài tùy thuộc vào vị trí vết cắn và số lượng vi rút xâm nhập qua vết cắn. Bệnh khởi phát với các triệu chứng ban đầu như: Sốt, sợ hãi, đau đầu, mệt mỏi, khó chịu... Giai đoạn phát bệnh dại xuất hiện với các biểu hiện mất ngủ, tăng cảm giác kích thích như: Sợ ánh sáng, tiếng động, gió và nước. Ngoài ra bệnh nhân có thể kèm theo các rối loạn như: Giãn đồng tử, tăng tiết nước bọt, vã mồ hôi, hạ huyết áp và tử vong. Bệnh dại hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Bệnh dại chỉ có thể điều trị dự phòng bằng vắc xin và huyết thanh ngay sau khi bị phơi nhiễm tùy theo từng mức độ tổn thương. Tiêm phòng vừa là biện pháp dự phòng vừa là biện pháp điều trị  duy trì để có thể cứu sống bệnh nhân khi bị súc vật dại cắn. Bệnh dại không thể cứu được khi đã phát bệnh và tỷ lệ tử vong là 100%. Tuyệt đối không dùng thuốc nam, không đắp thuốc lá không tự chữa, không nhờ thầy lang bốc thuốc để chữa bệnh dại.

Bác sỹ Trung cũng cho biết thêm: Hiện nay một số người dân vẫn chủ quan, dù bị động vật cắn nhưng không đi tiêm phòng bệnh dại sau khi bị phơi nhiễm. Bởi, mọi người nghĩ là chó nhà nuôi đã được tiêm phòng và tiêm vắc xin dại sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, trí nhớ người bệnh. Điều này hoàn toàn sai lầm, vắc xin phòng dại đã được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) kiểm chứng rất an toàn, được Bộ Y tế cấp phép lưu hành toàn quốc. Do vậy, khi chó, mèo cào, cắn bị trầy xước hoặc liếm vào chỗ da đã bị tổn thương trước đó thì người dân cần đến ngay cơ sở y tế để được hướng dẫn, tiêm vắc xin phòng dại và hoàn toàn yên tâm với chất lượng của vắc xin.

Ngành Y tế khuyến cáo: tất cả các trường hợp sau khi bị chó, mèo, cắn, cào cần phải xử trí sơ bộ bằng cách rửa xà phòng đậm đặc, sau đó rửa bằng nước muối và bôi cồn I ốt hoặc cồn sát trùng thông thường nhằm giảm tối đa lượng vi rút tại nơi nơi bị tổn thương. Không nặn máu, không bôi, đắp bất cứ thứ gì lên vết cắn, để hở vết cắn và đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn và tiêm phòng vắc xin dại kịp thời. Đồng thời, mỗi gia đình, cá nhân tích cực tham gia phòng và quản lý tốt đàn vật nuôi của gia đình; không tiếp xúc với con vật bị dại, nghi dại; không mua bán, vận chuyển chó mèo ra, vào vùng dịch. Khi phát hiện hay nghi động vật bị dại cần báo ngay cho chính quyền, cơ quan thú y tại địa phương để có biện pháp tiêu hủy chó mèo bị dại.

Nhật Thắng