Bài phát thanh tuyên truyền phòng chống HIV/AIDS
Lợi ích điều trị HIV bằng thuốc ARV.
Thuốc ARV là thuốc điều trị dùng cho những người nhiễm HIV, có tác dụng ức chế virus HIV qua đó sẽ làm giảm số lượng virus HIV trong cơ thể, giảm sự xâm nhập, phá hủy các tế bào miễn dịch của cơ thể, giúp hệ thống miễn dịch của cơ thể dần hồi phục, có khả năng chống đỡ lại các tác nhân gây bệnh xâm nhập vào cơ thể. Dùng ARV cho người nhiễm HIV là một trong những biện pháp tích cực giúp nâng cao chất lượng cuộc sống, cải thiện sức khoẻ và kéo dài thời gian sống có ý nghĩa, phòng tránh được lây nhiễm HIV cho người khác).
Theo báo cáo của chương trình phối hợp của Liên hợp quốc về AIDS (UNAIDS), điều trị ARV sớm có thể làm giảm 41% mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội và do đó có thể giảm nguy cơ tử vong; giảm 96% nguy cơ lây nhiễm HIV qua quan hệ tình dục và giảm tỉ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con xuống dưới 2%; giảm gánh nặng kinh tế cho gia đình và ngành y tế trong hoạt động điều trị và dự phòng.
Khi sớm tiếp cận điều trị bằng thuốc kháng virus ARV sẽ giúp người nhiễm HIV hồi phục được hệ thống miễn dịch, giảm nguy cơ mắc những bệnh nhiễm trùng cơ hội nguy hiểm, cải thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống và sẽ không còn là gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Bảo hiểm y tế với người nhiễm HIV/AIDS
* Quyền lợi của người nhiễm HIV khi có thẻ bảo hiểm y tế:
Người nhiễm HIV khi tham gia BHYT được hưởng các quyền lợi chung như mọi người dân khi có thẻ BHYT. Được cơ quan bảo hiểm y tế thanh toán tiền thuốc ARV, tiền xét nghiệm liên quan đến HIV và các chi phí điều trị nhiễm trùng cơ hội. Người nhiễm HIV tham gia bảo hiểm y tế có thể đăng ký khám chữa bệnh ban đầu tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trên địa bàn cấp huyện, cấp tỉnh. Người nhiễm HIV đang điều trị ARV ở đâu, nếu có nhu cầu, thì được tiếp tục điều trị tại cơ sở đó khi tham gia bảo hiểm y tế.
* Mức đóng góp khi tham gia bảo hiểm y tế với người nhiễm HIV : Nhóm được cấp thẻ miễn phí là: Người thuộc hộ nghèo; dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn, vùng đặc biệt khó khăn, xã đảo, huyện đảo; trẻ em dưới 6 tuổi. Nhóm được hỗ trợ một phần là: Học sinh, sinh viên; hộ cận nghèo; cán bộ, công chức, viên chức người lao động theo hợp đồng sẽ do người sử dụng lao động hỗ trợ mua thẻ. Nhóm đóng toàn bộ là: Ngoài các đối tượng trên, người nhiễm HIV tham gia bảo hiểm y tế theo hộ gia đình (tất cả các thành viên tham gia BHYT), đóng tính theo mức lương cơ sở: Người thứ nhất 4,5%; người thứ 2:70%; người thứ 3: 60%; người thứ 4: 50%; người thứ 5 trở đi: 40%. Mức đóng toàn bộ khi tham gia BHYT theo hộ gia đình là 4,5% mức lương cơ sở (khoảng 653.000 đồng/thẻ/năm). Nếu người nhiễm HIV đã tham gia BHYT cá nhân thì vẫn tiếp tục được tham gia BHYT mà không nhất thiết phải tham gia theo cả hộ gia đình.
* Cách tham gia bảo hiểm y tế: Người mua thẻ BHYT đến trực tiếp các đại lý thu BHXH tại các xã, phường nơi cư trú để đăng ký và được hướng dẫn thực hiện các thủ tục để tham gia BHYT.
Lây truyền HIV từ mẹ sang con.
Vi rút HIV được lây truyền từ người mẹ nhiễm HIV sang cho con trong quá trình mang thai, lúc sinh và khi cho con bú. Tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con nếu không có bất kỳ sự can thiệp nào để dự phòng là khoảng 25 - 40%, trong khi đó nếu được can thiệp điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con thì tỷ lệ này sẽ giảm xuống chỉ còn từ 2 - 5%.
Lây truyền trong thời kỳ mang thai có thể xẩy ra rất sớm, ngay khi người mẹ mang thai và có thể kéo dài trong suốt thai kỳ. Sự lây truyền HIV từ mẹ sang con có thể xảy ra muộn quanh thời kỳ chuyển dạ. Tuy nhiên nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con trong khi sinh sẽ tăng lên trong trường hợp đẻ khó, chuyển dạ kéo dài, thai bị xây xước, sang chấn... Sau khi sinh, trẻ vẫn có thể nhiễm HIV trong quá trình bú sữa mẹ, vì lúc này vi rút HIV dễ dàng truyền sang cơ thể bé qua các vết nứt ở núm vú của người mẹ khi trẻ đang mọc răng, bị tổn thương ở niêm mạc miệng hay HIV trong sữa mẹ có thể lây sang con theo đường tiêu hóa. Do vậy, phụ nữ nhiễm HIV khi sinh con nên nuôi con bằng sữa thay thế.
Để phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con, tất cả phụ nữ mang thai cần đến cơ sở y tế chuyên khoa để được tư vấn và tiến hành xét nghiệm HIV càng sớm càng tốt để biết mình có bị nhiễm HIV hay không và nếu bị nhiễm HIV sẽ được tiếp cận với gói điều trị dự phòng để làm giảm nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con.
Đường lây và biện pháp dự phòng nhiễm HIV.
Vi rút HIV có thể lây truyền từ người này sang người khác qua ba con đường:
- Lây truyền qua đường máu, gồm các hành vi: Dùng chung bơm kim tiêm trong tiêm chích ma túy; dùng chung các vật nhọn xuyên chích qua da như: kim châm cứu, dao cạo râu, dụng cụ xăm lông mi, lông mày, dùng chung dụng cụ ngoáy tai, dùng chung bàn chải đánh răng…; truyền máu và các sản phẩm của máu có vi rút HIV.
- Lây truyền qua quan hệ tình dục không an toàn, gồm các hành vi: Quan hệ tình dục với gái mại dâm không dùng bao cao su; quan hệ tình dục với người nhiễm HIV không dùng bao cao su.
- Lây truyền từ mẹ sang con, diễn ra ở cả 3 thời kỳ: Khi mang thai chiếm tỷ lệ khoảng (50-10%); khi sinh chiếm tỷ lệ khoảng (10 - 20%) và khi cho con bú chiếm tỷ lệ khoảng (10 - 15%). Người mẹ mang thai nhiễm HIV nếu không có bất kỳ sự can thiệp nào để dự phòng thì tỷ lệ lây truyền sang cho con chiếm khoảng 25-40%, nhưng nếu được can thiệp điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con thì tỷ lệ này sẽ giảm xuống chỉ còn từ 2 - 5%.
Để chủ động dự phòng lây truyền HIV cho bản thân và cho người khác chúng ta hãy thực hiện tốt các Biện pháp dự phòng lây nhiễm HIV/AIDS như sau:
- Không dùng chung bơm kim tiêm, chỉ sử dụng bơm kim tiêm dùng một lần khi tiêm chích. Dùng riêng hoặc sau khi đã được tiệt trùng các dụng cụ xuyên qua da như: dao cạo râu, kim xăm trổ , kim châm cứu, dụng cụ bấm lỗ tai, dụng cụ gọt dũa móng tay, bàn chải đánh răng,v.v… Phải dùng găng tay cao su hoặc túi ny lông, vải dày để không tiếp xúc trực tiếp máu, dịch của người khác khi băng bó vết thương hở, thu gom chất thải có dính máu . Chỉ nên truyền máu trong những trường hợp cần thiết và tuân theo chỉ định của bác sĩ.
- Sống chung thủy một vợ, một chồng, không quan hệ tình dục với nhiều người, không QHTD với gái mại dâm, khi quan hệ tình dục với đối tượng chưa rõ có nhiễm HIV không cần dùng bao cao su đúng cách, phát hiện sớm và điều trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
- Phụ nữ mang thai nên chủ động tham gia dịch vụ tư vấn và xét nghiệm HIV tự nguyện để được cung cấp gói dịch vụ dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con nếu phát hiện mình bị nhiễm HIV; Sau khi sinh không nên cho con bú nếu biết mẹ nhiễm HIV.
Vi rút HIV chỉ lây truyền từ người này sang người khác qua ba con đường trên, ngoài ra các hoạt động sinh hoạt thông thường không có tiếp xúc trực tiếp với máu và dịch sinh dục như: ăn chung mâm cơm, cùng ngồi nói chuyện, uống nước, bắt tay, dùng chung nhà tắm, nhà vệ sinh, cùng chơi thể thao,…. đều không có nguy cơ lây nhiễm HIV. Vì thế mà chúng ta có thể sống cùng người nhiễm HIV/AIDS một cách bình thường khi cả hai bên cùng có kiến thức để dự phòng lây nhiễm HIV cho mình và cho người khác./.
Tư vấn và xét nghiệm HIV
Xét nghiệm HIV là việc sử dụng các kỹ thuật chuyên môn xác định tình trạng nhiễm HIV trong mẫu máu của cơ thể người. Khi một người nhiễm HIV họ có một thời gian sống khỏe mạnh mà nhìn bề ngoài không biết họ nhiễm HIV do vậy cách duy nhất để biết mình có bị nhiễm HIV hay không là đi xét nghiệm. Người tự nguyện xét nghiệm được giữ bí mật về tên, tuổi, địa chỉ và được tư vấn.....Việc xét nghiệm có thể giúp bạn giải tỏa những băn khoăn, lo lắng, bất ổn về tâm lý, giúp bạn biết được thực trạng sức khỏe của mình và có cách đối phó. Trong trường hợp không may bạn bị lây nhiễm HIV thì có thể dùng thuốc hoặc các biện pháp can thiệp y tế khác để hạn chế, làm chậm sự phát triển của bệnh, đồng thời chủ động phòng ngừa không làm lây nhiễm cho người khác.
Những người cần đi xét nghiệm HIV sớm: Người có quan hệ tình dục không an toàn với gái mại dâm, người nghiện chích ma túy dùng chung bơm kim tiêm, người quan hệ tình dục đồng giới, phụ nữ bán dâm, phụ nữ mang thai.
Vậy hãy đến các cơ sở y tế trên địa bàn hoặc địa chỉ: Trung tâm phòng chống HIV/AIDS tỉnh Hà Tĩnh, đường Hà Hoàng - Xã Thạch Trung -TP Hà Tĩnh để được tư vấn xét nghiệm một cách đầy đủ.
Thông tin về chương trình điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone.
Methadone là chất đồng vận với chất dạng thuốc phiện, nghĩa là có tác dụng tương tự các chất dạng thuốc phiện như heroin và moocphin. Sự khác biệt lớn nhất giữa Methadone và những chất gây nghiện khác là nó tác động kéo dài hơn (khoảng 24 giờ) và người sử dụng không có xu hướng tăng liều khi dùng. Methadone không gây cho người bệnh nhân cảm giác “phê” ngược lại còn có tác dụng làm giảm tác động của chất thuốc dạng thuốc phiện khác như heroin nên Methadone được dùng để điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện. Điều trị thay thế các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone là chương trình điều trị lâu dài, điều trị càng lâu, kết quả càng tốt. Đây là chương trình hoàn toàn tự nguyện. Methadone được coi là phương pháp điều trị “tiêu chuẩn vàng” đối với người nghiện heroin.
Methadone có thể giúp những người nghiện heroin: Dừng sử dụng hoặc giảm đáng kể lượng heroin sử dụng; Dừng tiêm chích heroin (hoặc giảm đáng kể tần suất tiêm chích và giảm nguy cơ lây nghiễm các bệnh truyền qua đường máu và nguy cơ quá liều); Cải thiện tình trạng sức khỏe, dinh dưỡng; Dừng các hành vi phạm pháp liên quan đến việc kiếm tiền mua heroin; Có những mối quan hệ ổn định hơn và hoà thuận hơn với gia đình; Có công việc ổn định hơn và tiến bộ hơn trong học tập.
* Điều kiện đăng ký tham gia chương trình điều trị. Là người nghiện các chất dạng thuốc phiện, có nơi cư trú và địa chỉ rõ ràng. Tự nguyện viết đơn tham gia điều trị và cam kết tuân thủ điều trị, nếu những người chưa đủ 16 tuổi phải có đơn xác nhận của bố/mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp. Không thuộc đối tượng bị áp dụng các biện pháp cai nghiện bắt buộc theo quy định của pháp luật.
* Hồ sơ đăng ký điều trị gồm
- Đơn đăng ký tham gia điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện theo mẫu do Bộ Y tế quy định.
- Bản sao chứng thực của một trong các giấy tờ sau: Chứng minh nhân dân, hộ khẩu hoặc giấy khai sinh.
Các cơ sở điều trị Methadone trên địa bàn tỉnh đặt tại: Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS; Trạm Y tế phường Nam Hồng thị xã Hồng Lĩnh; Trung tâm Y tế dự phòng huyện Hương Sơn. Các cơ sở cấp phát thuốc Methadone đặt tại: Trung tâm Y tế huyện Kỳ Anh; Trung tâm Y tế dự phòng huyện Nghi Xuân và Trung tâm Y tế dự phòng huyện Hươn khê.
Hiệu quả sau hơn 2 năm điều trị Methadone.
Sau hơn 2 năm triển khai chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone đã đạt được những kết quả:
1. Giảm tỷ lệ lây nhiễm HIV, viêm gan B,C: Bệnh nhân nhiễm HIV trước khi tham gia điều trị Methadone là 26 trường hợp chiếm 9,1%, sau 02 năm triển khai chương trình không có trường hợp nhiễm mới HIV trong nhóm bệnh nhân tham gia điều trị. Bệnh nhân nhiễm vi rút viêm gan B trước khi tham gia điều trị là 20 trường hợp chiếm 7,0%, sau quá trình tham gia điều trị Methadone không có trường hợp nào nhiễm mới vi rút viêm gan B. Bệnh nhân nhiễm vi rút viêm gan C trước khi tham gia điều trị là 172 trường hợp chiếm 60,3%, sau 02 năm tham gia điều trị chỉ phát hiện thêm 04 trường hợp nhiễm mới viêm gan C chiếm 1,37%.
2. Cải thiện sức khỏe, dinh dưỡng: Trong quá trình điều trị không có bệnh nhân nào bị ngộ độc cũng như tử vong do dùng thuốc Methadone; đa số bệnh nhân tăng cân và cải thiện về tinh thần;
3. Giảm sử dụng ma túy bất hợp pháp: Kết quả khảo sát cho thấy số lượng bệnh nhân sử dụng ma túy sau 3 tháng điều trị chiếm 32,6%, sau 6 tháng điều trị tỷ lệ bệnh nhân sử dụng ma túy giảm xuống dưới 24% (Bệnh nhân đang trong giai đoạn dò liều và điều chỉnh liều nên vẫn sử dụng ma túy do liều Methadone chưa ổn định).
4. Tăng cơ hội làm việc. Trước khi tham gia điều trị có khoảng 30,5% bệnh nhân có việc làm (chủ yếu là việc làm không ổn định); Sau 2 năm điều trị có gần 80% BN có việc làm.
5. Hiệu quả về kinh tế: Trước khi tham gia điều trị Methadone, trung bình mỗi bệnh nhân phải tốn khoảng 300.000 đồng/ngày cho việc mua ma túy sử dụng, như vậy 1 năm mỗi bệnh nhân phải tốn gần 110 triệu đồng cho mục đích sử dụng trái phép chất ma túy; Với 285 bệnh nhân đang tham gia điều trị, mỗi năm sẽ giúp cho bệnh nhân và gia đình tiết kiệm được gần 31 tỷ đồng cho việc sử dụng ma túy của bệnh nhân;
6. Giảm các hành vi vi phạm pháp luật: Trước khi điều trị khoảng 42,5% bệnh nhân có các hành vi vi phạm pháp luật như: trộm cắp, buôn bán trái phép chất ma túy, gây rối trật tự công cộng...vv, sau 2 năm điều trị tỷ lệ này giảm xuống còn 7,3%.
Trung tâm Truyền thông - Giáo dục sức khỏe Hà Tĩnh.
