Tầm soát phát hiện sớm người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính trong cộng đồng

Dù ở địa bàn xa xôi, song đều đặn mỗi tháng, ông Trần Văn Hoan (55 tuổi, xã Điền Mỹ, huyện Hương Khê) vẫn xuống Bệnh viện Phổi Hà Tĩnh để được các y bác sỹ thăm khám và cấp thuốc điều trị ngoại trú bệnh COPD, hướng dẫn cách sử dụng thuốc để kiểm soát và phòng ngừa cơn hen.

Ông Hoan chia sẻ: “Tôi bị bệnh COPD đã hơn 3 năm nay. Xuống bệnh viện, ngoài việc thăm khám theo định kỳ thì vấn đề quan trọng nhất là được các bác sỹ hướng dẫn cụ thể cách dùng thuốc và chế độ sinh hoạt, ăn uống”.

COPD là sự tắc nghẽn đường thở tiến triển ngày càng nặng dần, liên quan tới phản ứng viêm bất thường của đường thở và nhu mô phổi do các phần tử và khí độc hại. Là nguyên nhân gây tử vong thứ 4 sau các bệnh mạch vành, ung thư và tai biến mạch máu não.

Bác sỹ Đặng Huề - Trưởng khoa Khám bệnh (Bệnh viện Phổi Hà Tĩnh) cho biết: “COPD là bệnh mạn tính, khi đã mắc, người bệnh phải chung sống suốt đời cùng bệnh. Bệnh nhân mắc COPD thường kèm suy nhược, suy giảm chức năng cơ xương, hội chứng chuyển hóa, trầm cảm và ung thư phổi. Đây là căn bệnh toàn thân tàn phá tim mạch, chuyển hóa, đái tháo đường, cơ xương khớp… Tuy nguy hiểm nhưng nếu được phát hiện sớm và tuân thủ điều trị dự phòng đúng cách, bệnh sẽ được kiểm soát hiệu quả, các triệu chứng như: khó thở, khó thở khi gắng sức... sẽ thuyên giảm, bệnh tiến triển chậm lại, từ đó sẽ giảm nguy cơ bị các biến chứng nguy hiểm".

Từ năm 2018, Bệnh viện Phổi Hà Tĩnh triển khai thành lập Phòng Quản lý bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và hen phế quản với đầy đủ nhân lực, trang thiết bị và thuốc thiết yếu. Qua 6 năm triển khai, số lượng bệnh nhân ngày càng đông. Bệnh viện theo dõi sát sao bệnh nhân bằng việc hằng tháng gọi điện thoại nhắc nhở dùng thuốc đúng cách và chế độ sinh hoạt phù hợp. Hiện có hơn 300 bệnh nhân trên toàn tỉnh định kỳ đến nhận thuốc và tuân thủ điều trị tại bệnh viện, hạn chế tối đa các đợt điều trị cấp phải nhập viện do bệnh gây ra. Cùng với Bệnh viện Phổi Hà Tĩnh, toàn tỉnh hiện có 7 đơn vị tuyến tỉnh và huyện triển khai quản lý ngoại trú cho gần 2.500 bệnh nhân bị COPD và hen phế quản.

Được biết, phục hồi chức năng hô hấp trong điều trị COPD được Bệnh viện Phổi Hà Tĩnh khuyến cáo như một phương pháp điều trị hiệu quả. Phương pháp này giúp bệnh nhân cải thiện được tình trạng khó thở, tăng khả năng gắng sức, giúp ổn định hoặc cải thiện bệnh, giảm số đợt kịch phát phải nhập viện điều trị, giảm số ngày nằm viện, tiết kiệm chi phí điều trị.

Ông Đặng Bá Thừa (83 tuổi, xã Vượng Lộc, huyện Can Lộc) đã có trên 60 năm hút thuốc lào và mắc bệnh COPD hơn 4 năm. Gần đây, ông ho nhiều, khó thở, nhiều đờm, phải nhập viện điều trị đợt cấp tại Bệnh viện Phổi Hà Tĩnh. Sau 2 tuần được áp dụng các biện pháp điều trị chuẩn tại Khoa Hồi sức cấp cứu, đồng thời được can thiệp các biện pháp không dùng thuốc như: phục hồi chức năng phổi, được tư vấn áp dụng chế độ ăn phù hợp nên sức khỏe đã dần ổn định.

"Khi xuống điều trị, các y bác sỹ hướng dẫn rất kỹ việc tập phục hồi chức năng phổi. Cứ tầm khoảng 16 giờ là được yêu cầu xuống phòng để thực hiện các bài tập. Đặc biệt, bệnh viện yêu cầu tuyệt đối không hút thuốc và thực hiện nghiêm chế độ ăn uống nhờ đó tình trạng ho và khó thở đã giảm một cách tích cực" - ông Thừa chia sẻ.

Được biết, bên cạnh nỗ lực điều trị cho bệnh nhân mắc bệnh COPD, Bệnh viện Phổi Hà Tĩnh còn tăng cường công tác tầm soát, sàng lọc người mắc COPD thông qua việc lồng ghép với tầm soát bệnh lao trong cộng đồng. Hiện nay, Bệnh viện Phổi Hà Tĩnh đang tổ chức sàng lọc, tầm soát lao tại tất cả các xã, phường, thị trấn đến các địa bàn huyện Đức Thọ, huyện Thạch Hà, huyện Kỳ Anh và TP Hà Tĩnh. Thông qua việc sàng lọc lao, các y bác sỹ còn phát hiện các triệu chứng mắc COPD của người dân để tư vấn, hướng dẫn điều trị kịp thời, tránh để bệnh diễn biến nặng. Đồng thời duy trì hiệu quả sinh hoạt câu lạc bộ bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và hen phế quản với hơn 200 bệnh nhân nội trú, ngoại trú tham gia.

Năm 2024, hoạt động khám sàng lọc bệnh COPD và hen phế quản của bệnh viện được lồng ghép vào hoạt động khám phát hiện bệnh lao trong cộng đồng. Nhờ Chương trình chống lao quốc gia trang bị cho bệnh viện xe và máy chụp hiện đại kèm theo đã tạo thuận lợi trong việc thăm khám, tầm soát về bệnh lao tại cơ sở.

Chúng tôi đã triển khai xe X-quang kỹ thuật số lưu động tới các xã, phường, thị trấn để tiến hành sàng lọc người có nguy cơ mắc bệnh trong cộng đồng. Tại các buổi sàng lọc đã giúp các y, bác sỹ phát hiện kịp thời các tổn thương phổi, các dấu hiệu mắc lao, mắc COPD và các bệnh lý về hô hấp của người dân. Đối với các trường hợp nghi ngờ mắc COPD, đội ngũ y bác sỹ bệnh viện sẽ cho làm các xét nghiệm chuyên sâu, hướng dẫn một số bài tập về chức năng hô hấp để xác định bệnh mức độ bệnh.

Bác sỹ Nguyễn Đức Quảng - Giám đốc Bệnh viện Phổi Hà Tĩnh

Đoàn Loan