Trẻ bị hen, khò khè có nên dùng khí dung?

Khí dung là phương pháp điều trị tại chỗ hô hấp khi đưa thuốc từ dạng lỏng sang dạng sương mù với các hạt rất nhỏ khoảng 2-5 mcm. Không phải thuốc nào cũng có thể khí dung được vì không thể phân tán thành hạt nhỏ như vậy được.

Khi nào trẻ bị hen cần dùng khí dung?

Một số trẻ khò khè, khó thở do viêm tiểu phế quản, viêm phổi do virus hoặc có nhiều dạng khò khè khác chưa thể phân biệt được có phải đang có cơn hen không, thì nếu khí dung 3 liều cách nhau 20 phút trong giờ đầu, nếu có đáp ứng thì tiếp tục cho khí dung tiếp, không đáp ứng thì không cần khí dung nữa. Các trẻ này cần tìm nguyên nhân, điều trị được nguyên nhân mới hết được khò khè.

Với trẻ đang chỉ bị ho, sổ mũi do cảm thường, hiện chưa có bất kỳ khuyến cáo nào của các hiệp hội nhi khoa về khí dung nước muối nên tốt nhất không sử dụng.

Tác dụng phụ khi sử dụng khí dung

Sử dụng khí dung có thể có tác dụng phụ tại chỗ như ho, khàn giọng, nhiễm nấm vùng miệng họng hoặc mặt, kích thích niêm mạc hầu họng trong nhiều trường hợp trẻ quá sợ hãi quấy khóc có thể làm bệnh nặng hơn. Để khắc phục, có thể cho bé khí dung lúc ngủ và vệ sinh miệng và mặt sau mỗi lần sử dụng.

Khí dung thuốc cần phải sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ, không nên lạm dụng cứ hễ có bệnh đường hô hấp là khí dung nước muối để loãng đờm, làm sạch đường hô hấp, hoặc tự mua thuốc sử dụng… Điều này tiềm ẩn rủi ro cho sức khỏe vì chưa được chứng minh có hiệu quả, mất công sức thực hiện, đôi khi làm trẻ khó chịu hơn, thậm chí gây bội nhiễm nấm, vi khuẩn vì thao tác và dụng cụ không đảm bảo.

Khá nhiều trẻ sau khi sử dụng khí dung vài ngày, trẻ ăn uống kém hơn vì sợ hay có rất nhiều mảng nấm ở miệng họng làm mất cảm giác ngon miệng. Hiện nay vẫn còn các bệnh nhân theo thói quen mua thuốc kháng sinh về khí dung, hiệu quả chưa rõ ràng nhưng làm tăng nguy cơ dị ứng thuốc, trường hợp nặng có thể gây sốc phản vệ.

Một số mẹ lo lắng khi dùng nhiều khí dung có bị nhờn thuốc không? Thực tế là không, nếu trẻ dùng đúng loại, đúng liều mà bác sĩ chỉ định. Tuy vậy, vẫn có nhiều trẻ không đáp ứng hoặc nặng hơn, điều này phụ thuộc vào tình trạng kiểm soát hen của trẻ, tuân thủ thuốc dự phòng và các yếu tố khởi phát hen chứ không phải do khí dung nhiều lần.

Cha mẹ đã biết cách sử dụng khí dung cho trẻ?

Cha mẹ khi dùng khí dung phải làm đúng kỹ thuật, dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, cần lắp máy đúng, tư thế để bầu chứa thuốc phải đứng hoặc nghiêng tối thiểu 45 độ, nhìn thấy dòng khí sương phun mạnh ra mới đạt chuẩn để sử dụng. Cần lựa chọn đúng cỡ mặt nạ khí dung để đảm bảo ôm vừa mũi miệng để đảm bảo không mất thuốc.

Cha mẹ cần rửa tay sạch bằng xà phòng sát khuẩn trước khi pha thuốc, tránh nhiễm trùng vào bầu đựng thuốc, sau khi sử dụng cần vệ sinh sạch bầu đựng thuốc bằng nước và xà phòng nhẹ và để khô tự nhiên.

Có nhiều loại máy khí dung, phố biến nhất hiện nay là sử dụng máy nén và đẩy không khí có áp lực lớn qua bầu đựng thuốc là chất lỏng để tạo thành dạng “khí sương” có kích thước hạt cực nhỏ có thể đi sâu vào các phế quản nhỏ nhất. Do đó, để đạt hiệu quả điều trị cao cần lựa chọn máy tốt và bảo dưỡng, thay đầu lọc khí thường xuyên, tránh máy bị giảm áp lực dòng khí đẩy ra, hạt sương chứa thuốc sẽ lớn dễ đọng lại ở mũi họng không thể vào phế quản để thuốc có tác dụng.

Cha mẹ cần rửa tay sạch bằng xà phòng sát khuẩn trước khi pha thuốc, tránh nhiễm trùng vào bầu đựng thuốc, sau khi sử dụng cần vệ sinh sạch bầu đựng thuốc bằng nước và xà phòng nhẹ và để khô tự nhiên. Không nên rửa dây dẫn khí, vì khó làm khô. Sau khi rửa có thể lắp vào máy để dòng khí nén có thể làm khô một phần bầu pha thuốc. Không được dùng chung, nên thay bộ dây dẫn khí, bầu đựng thuốc và mặt nạ sau mỗi đợt bệnh.

Với trẻ em, chọn thời điểm khí dung thích hợp: tránh thời gian ngay trước hoặc ngay sau bữa ăn, có nhiều hoạt động trong gia đình làm trẻ dễ mất tập trung hoặc dễ nôn nếu không hợp tác tốt.

Cần tạo một môi trường yên tĩnh, duy trì sự bình tĩnh không lo lắng, không gây sợ hãi cho trẻ dễ làm trẻ kích thích, quấy khóc giảm hiệu quả điều trị. Nếu trẻ quá sợ hãi, hãy sử dụng lúc trẻ ngủ.