Điểm báo, ngày 06/12/2023

Lần đầu tiên Việt Nam pha chế thành công 2 loại thuốc phóng xạ mới để thực hiện ghi hình PET/CT

TS.BS Nguyễn Xuân Cảnh – Trưởng khoa Y học hạt nhân, Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, đơn vị đã ghi hình PET/CT với 2 loại thuốc phóng xạ mới. Đó là Galium-68 PSMA (Ga-68 PSMA) trong ung thư tuyến tiền liệt và Galium-68 Dotatate (Ga-68 Dotatate) trong u thần kinh nội tiết giúp chẩn đoán và theo dõi điều trị bệnh.

Điều đáng nói là không phải quốc gia nào cũng có thể sản xuất được Ga-68 PSMA và Ga-68 Dotatate, do đó, khi người bệnh trong nước có nhu cầu chụp PET/CT với 2 loại thuốc này thông thường phải đi ra nước ngoài.

Khoa Y học hạt nhân, Bệnh viện Chợ Rẫy là đơn vị đầu tiên tại Việt Nam pha chế thành công 2 loại thuốc phóng xạ mới để thực hiện ghi hình PET/CT trong chẩn đoán - theo dõi điều trị ung thư tuyến tiền liệt và u thần kinh nội tiết.

Trên thế giới, hai loại thuốc phóng xạ này đang được sử dụng rộng rãi cho người bệnh và đã được Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) chấp thuận (năm 2020 với thuốc Ga-68 PSMA và năm 2016 với thuốc Ga-68 Dotatate).

Trải qua thời gian dài tìm hiểu, trao đổi chuyên môn cũng như chuẩn bị nguồn nhân lực để tập trung nghiên cứu, đến ngày 7/11/2023, khoa Y học hạt nhân Bệnh viện Chợ Rẫy cũng là đơn vị đầu tiên tại Việt Nam pha chế thành công và đưa 2 loại thuốc Ga-68 PMA và Ga-68 Dotatate vào sử dụng.

Sau gần một tháng áp dụng ghi hình PET/CT với Ga-68 PSMA cho 12 trường hợp ung thư tuyến tiền liệt và PET/CT với Ga-68 Dotatate cho 9 trường hợp u thần kinh nội tiết, kết quả cho thấy tính hiệu quả của 2 kỹ thuật này trong chẩn đoán và theo dõi điều trị bệnh.

TS.BS Nguyễn Xuân Cảnh cho biết thêm, Bệnh viện Chợ Rẫy đã thực hiện ghi hình PET/CT với thuốc F-18 FDG đánh giá chuyển hóa đường glucose trong nhiều loại bệnh ung thư từ năm 2009. Tuy nhiên do tế bào ung thư tuyến tiền liệt và tế bào u thần kinh nội tiết thường ít sử dụng đường glucose nên hiển thị kết quả chẩn đoán không cao.

Tế bào ung thư tuyến tiền liệt thường có biểu hiện kháng nguyên đặc hiệu trên màng tế bào PSMA (cao hơn 10-80 lần so với tế bào tuyến tiền liệt bình thường hoặc tăng sản lành tính) có đặc tính gắn kết tốt với thuốc Ga-68 PSMA và sẽ được phát hiện nhờ ghi hình PET/CT.

Còn đối với u thần kinh nội tiết thì tế bào u biểu hiện tăng thụ thể Somatostatin và việc ghi hình PET/CT với thuốc Ga-68 Dotatate gắn kết vào thụ thể này sẽ phát hiện rõ hơn những tổn thương nguyên phát và di căn, từ đó giúp bác sĩ lâm sàng có hướng chẩn đoán, phân chia giai đoạn, chọn lựa phương pháp điều trị và theo dõi kết quả điều trị.

Có thể nói, với việc pha chế thành công 2 loại thuốc Ga-68 PSMA và Ga-68 Dotatate, khoa Y học hạt nhân, Bệnh viện Chợ Rẫy đã đem đến nhiều cơ hội cho người bệnh trong nước, giúp người bệnh có thể tiếp cận phương pháp kỹ thuật mới tiến trên thế giới, góp phần nâng cao chất lượng khám chữa bệnh cũng như tiết kiệm nhiều chi phí cho người bệnh.

Kỹ thuật PET/CT là một hệ thống chẩn đoán hình ảnh kỹ thuật cao, đầy tiềm năng cho nhiều lợi điểm trong chẩn đoán và theo dõi điều trị các loại bệnh như ung thư, thần kinh và tim mạch. Kỹ thuật này được áp dụng tại bệnh viện Chợ Rẫy từ năm 2009, trung bình 1 ngày khoa Y học hạt nhân tiếp nhận chụp từ 12-15 ca PET/CT. (Theo báo Sức khỏe và đời sống).

Nhiều điểm mới trong đấu thầu thuốc, trang thiết bị, sinh phẩm y tế

 - Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 được Quốc hội thông qua ngày 23/6, có hiệu lực từ ngày 1/1/2024 quy định chi tiết nhiều vấn đề liên quan đến đấu thầu thuốc, trang thiết bị, sinh phẩm y tế.

Các hình thức được chỉ định thầu trong mua sắm lĩnh vực y tế

Liên quan đến vấn đề "chỉ định thầu" tại Điều 23 Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 quy định, hình thức chỉ định thầu được áp dụng đối với các trường hợp: Gói thầu cấp bách cần triển khai nhằm mục tiêu bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia; gói thầu cần thực hiện để khắc phục ngay hoặc để xử lý kịp thời hậu quả gây ra do thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn bất ngờ, sự cố, thảm họa hoặc sự kiện bất khả kháng khác;

Tại điểm 3 Điều 23 cũng quy định, gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn, phi tư vấn, thuốc, hóa chất, vật tư xét nghiệm, thiết bị y tế, linh kiện, phụ kiện, phương tiện, xây lắp cần triển khai ngay để phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh hoặc duy trì hoạt động của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trong trường hợp cấp bách, tránh gây nguy hại đến tính mạng, sức khỏe người dân;

Gói thầu mua thuốc, hóa chất, vật tư xét nghiệm, thiết bị y tế, linh kiện, phụ kiện để cấp cứu người bệnh trong tình trạng cấp cứu theo quy định của Luật Khám bệnh, chữa bệnh trong trường hợp cơ sở khám bệnh, chữa bệnh không có đủ thuốc, hóa chất, vật tư xét nghiệm, thiết bị y tế, linh kiện, phụ kiện; gói thầu mua thuốc, thiết bị y tế chỉ có duy nhất một hãng sản xuất trên thị trường.

Tại mục 4, Điều 23 cũng quy định việc chỉ định thầu đối với gói thầu hoặc nội dung mua sắm có giá không quá 50 triệu đồng, thủ trưởng cơ quan, đơn vị mua sắm chịu trách nhiệm quyết định việc mua sắm bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả. Và tự chịu trách nhiệm về quyết định của mình mà không phải lập, thẩm định, phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu, dự toán gói thầu, không phải ký hợp đồng với nhà cung cấp nhưng phải bảo đảm chế độ hóa đơn, chứng từ đầy đủ theo quy định của pháp luật.

Được đàm phán giá trong trường hợp nào?

Trong đó, tại Điều 28 Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 về "đàm phán giá" quy định việc "đàm phán giá được áp dụng đối với các gói thầu" gồm: mua biệt dược gốc sinh phẩm tham chiếu; mua thuốc, thiết bị y tế, vật tư xét nghiệm chỉ còn 1 hoặc 2 hãng sản xuất.

Bộ trưởng Bộ y tế quyết định việc áp dụng hình thức đàm phán giá, ban hành danh mục thuốc, thiết bị y tế, vật tư xét nghiệm được áp dụng hình thức đàm phán giá và quy định quy trình, thủ tục lựa chọn nhà thầu đối với các gói thầu áp dụng hình thức đàm phán giá.

Về "lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt" tại Điều 29 quy định, việc lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt được áp dụng đối với các gói thầu không thể lựa chọn nhà thầu theo quy định tại các điều 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27 và 28 của Luật này, bao gồm:

Gói thầu mua thuốc, vaccine trong quá trình thử nghiệm, có yêu cầu đặc thù của nhà sản xuất về điều kiện mua, thanh toán, bảo lãnh, bảo đảm và điều kiện khác trong quá trình thực hiện hợp đồng; Gói thầu mua thuốc, vaccine, thiết bị y tế thông qua các tổ chức quốc tế; Gói thầu có yêu cầu bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại, biên giới lãnh thổ; Lựa chọn luật sư cung cấp dịch vụ pháp lý để bảo vệ quyền và lợi ích của nhà nước việt nam, cơ quan nhà nước tại cơ quan tài phán nước ngoài hoặc quốc tế…

Thẩm quyền quyết định lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt được quy định như sau: Thủ tướng Chính phủ quyết định lựa chọn nhà thầu quy định tại điểm c khoản 1 điều này; Bộ trưởng Bộ Y tế quyết định và chịu trách nhiệm về việc lựa chọn nhà thầu quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều này… (Theo báo Sức khỏe và đời sống)

Khi nào người bị cúm có thể lây sang người khác?

Thời tiết trong những ngày lạnh giá như hiện nay dễ mắc cúm. Mức độ nghiêm trọng của bệnh từ các triệu chứng nhẹ đến viêm phổi nặng, viêm não và nhiễm trùng toàn thân, có thể đe dọa tính mạng.

Khi nào có thể lây cúm?

Theo TS Trần Thị Hải Ninh, Trưởng khoa Nội Tổng hợp - Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, cúm là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính, do virus cúm gây ra.

Các triệu chứng phổ biến bao gồm đau đầu, sốt, ho, đau họng, đau nhức cơ khớp và nói chung là cảm giác khó chịu. Bệnh cúm thường nặng hơn cảm lạnh đơn thuần mặc dù bệnh cũng có thể nhẹ.

Mức độ nghiêm trọng của bệnh từ các triệu chứng nhẹ đến viêm phổi nặng, viêm não và nhiễm trùng toàn thân, có thể đe dọa tính mạng. Những biểu hiện nghiêm trọng này có thể là do bản thân virus cúm hoặc các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn/virus khác xảy ra sau nhiễm cúm làm suy yếu khả năng phòng vệ của cơ thể.

Bệnh nặng hơn thường gặp ở người già, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và những người mắc các bệnh mạn tính như bệnh tiểu đường hoặc bệnh tim. Tuy nhiên, nhiễm trùng nặng cũng có thể xảy ra ở bất kỳ nhóm tuổi nào có thể trạng sức khỏe tốt. Cách tốt nhất để ngăn ngừa bệnh cúm là tiêm phòng cúm hàng năm.

Thông thường, một người lớn bị cúm có thể lây bệnh cho người khác từ thời điểm 1 ngày trước khi xuất hiện các triệu chứng và kéo dài trong khoảng 5-7 ngày.

Thời điểm lây lan mạnh nhất là 3-4 ngày đầu tiên của bệnh. Nguy cơ lây nhiễm cho người khác không giống nhau trong suốt thời gian bị bệnh. Khả năng lây nhiễm tăng lên đáng kể khi một người bắt đầu cảm thấy không khỏe và đó là lúc họ dễ lây nhiễm sang người khác nhất. Nguy cơ nhiễm cúm từ một người nào đó ngay trước khi họ bị bệnh hoặc sau ba ngày đầu tiên bị bệnh là khá thấp. Đây là lý do tại sao điều rất quan trọng là ngay khi một người bắt đầu cảm thấy ốm, họ phải ở nhà trong vài ngày, đặc biệt là trong mùa cúm.

Trẻ nhỏ, người suy giảm miễn dịch và những người bị bệnh nặng do cúm có thể thải virus vào đường hô hấp trong thời gian dài hơn nhiều.

Phòng chống bệnh cúm hiệu quả

Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, để phòng chống cúm hiệu quả cần thường xuyên rửa tay để giảm nguy cơ tiếp xúc với virus cúm trong mùa cúm. Nó cũng bảo vệ chống lại một số bệnh nhiễm trùng khác.

Đảm bảo vệ sinh đường hô hấp đúng cách: che miệng và mũi bằng khăn giấy dùng một lần khi ho hoặc hắt hơi, sau đó cuộn khăn giấy lại, vứt vào thùng rác có nắp đậy rồi rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn tay.

Ở nhà nếu không khỏe và bị sốt. Những người bị sốt và nhiễm trùng đường hô hấp nên được khuyên ở nhà. Những người bị nhiễm cúm rất dễ lây cho người khác trong giai đoạn đầu của bệnh.

Tiêm phòng định kỳ hàng năm nếu được khuyến cáo. Vaccine ngừa cúm có khả năng bảo vệ tốt, làm giảm nguy cơ mắc bệnh và nguy cơ tiến triển nặng.

Cần đeo khẩu trang ở những không gian công cộng có hạn chế thông khí, như cửa hàng, siêu thị và khi sử dụng phương tiện giao thông công cộng, cũng như ở môi trường ngoài trời đông đúc.

Bệnh cúm là bệnh có khả năng lây nhiễm rất cao và lây truyền nhanh, có thể gây dịch và đại dịch. Bệnh lây lan qua đường hô hấp, qua không khí giọt nhỏ qua các giọt nhỏ nước bọt hay dịch tiết mũi họng của bệnh nhân có chứa virus cúm qua ho, hắt hơi. Virus vào cơ thể qua đường mũi họng. Tỷ lệ lây lan càng mạnh khi tiếp xúc trực tiếp và mật thiết, đặc biệt ở nơi tập trung đông người như trường học, nhà trẻ. Trong điều kiện thời tiết lạnh và ẩm thấp, tế bào đường hô hấp của người dễ bị tổn thương, làm tăng tính cảm nhiễm với bệnh. (Theo báo Sức khỏe và đời sống).

                                  Thu Hòa tổng hợp