Đánh giá kết quả phương pháp vô cảm “Gây mê thần kinh đùi 3 trong 1” đối với phẫu thuật các bệnh lý về khớp gối tại Bệnh viện đa khoa Hà Tĩnh

Việc lựa chọn các phương pháp vô cảm trong gây mê: (Gây mê nội khí quản, gây tê tủy sống, gây tê ngoài màng cứng, gây mê tĩnh mạch, gây tê tại chỗ) gây nhiều tai biến, biến chứng. Đặc biệt thật khó khăn khi người bệnh chỉ định phải mổ mà có nhiều bệnh kèm theo như người bệnh già yếu cao tuổi, cao huyết áp, suy tim, hay bệnh lý về tim mạch khác… Gây tốn kém không nhỏ đến hao phí thuốc, vật tư tiêu hao, kéo dài thời gian hậu phẫu cũng như điều trị.

Xuất phát từ thực tiễn lâm sàng và xu hướng phát triển của y học hiện đại, Khoa Gây mê – Hồi sức, Bệnh viện Tỉnh Hà Tĩnh áp dụng kỹ thuật “Gây tê thần kinh đùi 3 trong 1” với những mục tiêu sau:

1. Đánh giá hiệu quả của phương pháp vô cảm “Gây tê thần kinh đùi 3 trong 1’’ trên người bệnh có các bệnh lý kèm theo (cao huyết áp, đái tháo đường, bệnh lý tim mạch, suy tim…).

2. Đánh giá hiệu quả về kinh tế,  phương pháp vô cảm ''Gây tê thần kinh đùi 3 trong 1" so với các phương pháp vô cảm khác.

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN

1.1. Phương pháp gây tê thần kinh đùi 3 trong 1

Gây tê thần kinh đùi 3 trong 1 là một trong những phương pháp vô cảm để phẫu thuật, gây tê dây thần kinh vùng chi phối bao gồm dây thần kinh chậu; dây thần kinh đùi bì và dây thần kinh bịt/ 1 lần mũi kim khi thực hiện gây tê. Đó gọi là gây tê thần kinh 3 trong 1.

Phương pháp “Gây tê thần kinh đùi 3 trong 1’’ được áp dụng cho các loại phẫu thuật: Vỡ mâm chày, vết thương vùng khớp gối, vết thương mặt ngoài đùi bì diện rộng, trật khớp háng. Mà trước đây chúng ta chọn phương pháp vô cảm gây mê nội khí quản, gây mê tĩnh mạch, gây tê tủy sống…

1.2. Tiêu chuẩn ASA

Tiêu chuẩn ASA để đánh giá theo phân loại sức khỏe bệnh nhân được chia làm 5 mức độ:

- ASA1: Tình trạng sức khỏe bệnh nhân tốt.

- ASA2: Có một bệnh nhưng không ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày của bệnh nhân. Ví dụ: Cao huyết áp nguyên phát, thiếu máu, béo phì tuổi già, viêm phế quản mãn.

- ASA3: Có bệnh có ảnh hưởng tới sinh hoạt của bệnh nhân: Cao huyết áp nguyên phát ít đáp ứng điều trị, đái đường kèm biến chứng mạch máu...

- ASA4: Có bệnh nặng đe dọa đến tính mạng như: Phình động mạch chủ, suy tim xung huyết, hen phế quản nặng, bệnh van tim...

- ASA5: Tình trạng bệnh quá nặng, hấp hối khó có khả năng sống được 24 giờ dù có được mổ hay không mổ. Chảy máu do phình mạch chủ bụng không kiểm soát, chấn thương sọ mãn...

CHƯƠNG II: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tượng nghiên cứu:

Đối tượng nghiên cứu là 30 người bệnh được phẫu thuật tại khoa Gây mê - Hồi sức Bệnh viện đa khoa Hà Tĩnh từ tháng 1 năm 2013 đến tháng 10 năm 2013. Với ASA I, II, III, IV, cả mổ phiên lẫn mổ cấp cứu. Chẩn đoán: vỡ xương bánh chè, vết thương vùng khớp gối, vết thương đùi, trật chõm xương đùi/bệnh nhân già yếu suy kiệt, trật khớp háng.

2.2. Phương pháp nghiên cứu: Tiến cứu mô tả can thiệp .

2.2.1. Xử lý số liệu: Trên máy tính theo phương pháp thống kê y học.

2.2.2. Phương tiện trang thiết bị, dụng cụ và thuốc:

- Máy Monitoring theo dõi mạch, huyết áp, nhịp thở, nhiệt độ, SPO2.

- Máy gây mê kèm thở, máy hút, dụng cụ đặt nội khí quản, bóng am bu, nguồn oxy, dây thở oxy.

- Thuốc gây tê: Lidocain 2% 40mg x 10 ống, Adrenalin 1mg x 1 ống .

- Bơm tiêm nhựa vô trùng: 1ml, 5ml, 20ml (mỗi loại 2 cái).

- Bộ kim gây tê thần kinh đùi vô trùng (nếu có).

- Bông cồn sát khuẩn, săng có lổ được hấp vô trùng.

- Thuốc hồi sức và tiền mê: Dd Natriclorid 0,9% x 500ml, Dd Ringerlactat x 500ml, Atropin 0,25mg x 02 ống, Dimedron 10mg x 02 ống, Midazolam 5mg, fentanyl 0.1mg.

- Hộp chống choáng.

2.2.3. Kỹ thuật tiến hành:

- Giải thích bệnh nhân an tâm tin tưởng vào kỹ thuật làm, được  sự hợp tác giữa bệnh nhân với thầy thuốc.

- Kiểm tra chỉ số sinh tồn : Mạch, huyết áp, nhịp thở, nhiệt độ, SpO2…

- Thiết lập đường truyền tĩnh mạch bằng kim luồn Catherte18 hoặc 20, truyền Dd  Natriclorid 0,9%, Dd Ringerlactat.

- Tư thế bệnh nhân nằm ngữa trên bàn mổ, đùi xoay ra ngoài.

- Xác định mốc giải phẫu, sát trùng rộng 20 – 30 cm từ trong ra ngoài bằng dung dịch sát khuẩn hiện có.

- Trãi săng vô khuẩn có lổ.

- Pha thuốc tê Lidocain 2% 40mg pha nồng độ 0,5%. LL: 5-8mg/kg; Adrenalin 1mg pha nồng độ 1/200.000- 1/400.000.

- Kim số 22 G dài 5-10 cm, điểm chọc kim nằm cách cung đùi 1-2cm và khoảng 1cm phía ngoài của động mạch đùi mà ta lấy làm mốc.

- Kim chọc theo hướng cung đùi, tuy nhiên khi chọc qua cân nông có cảm giác mất sức cản và đầu của kim đã nằm trong khoang mạch thần kinh. Thông thường người ta buộc phải tìm cảm giác dị cảm, tiêm 10ml cho phép làm tê liệt dây thần kinh chậu. Tiêm 20-30ml dung dịch thuốc tê có kèm theo chèn ép ở phía dưới nhằm bơm thuốc tê đẩy lên cao và gây tê cả đám rối thắt lưng. Đó là gây tê 3 trong 1(gồm dây thần kinh chậu, đùi bì và thần kinh bịt).

CHƯƠNG III

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

Sau 10 tháng triển khai đã có 30 người bệnh được phẫu thuật tai khoa Gây mê-Hồi sức Bệnh viện, áp dụng phương pháp vô cảm “Gây tê thần kinh đùi 3 trong 1", cụ thể như sau:

CHƯƠNG V. BÀN LUẬN

Nghiên cứu này chúng tôi được phép so sánh 3 phương pháp vô cảm trên (Gây tê tủy sống; gây mê đặt ống nội khí quản; gây tê đám rối thần kinh 3 trong1), còn các phương pháp khác như: (gây mê bằng đường tĩnh mạch; gây tê tại chỗ; gây tê đám rối khác chi phối vùng chi…), không đảm bảo độ an toàn và giảm đau→ không so sánh.

Phương pháp gây tê tủy sống chỉ áp dụng được đối với người bệnh phẫu thuật không có bệnh lý kèm theo. Còn bệnh lý tăng huyết áp; bệnh lý tim mạch; người bệnh thấp huyết áp → chống chỉ định với ASA III; IV; V.

Phương pháp Gây mê đặt ống nội khí quản là phương pháp an toàn về đường hô hấp cho người bệnh, nhưng ngược lại làm nặng nề thêm đối với người bệnh có bệnh lý kèm theo như (Đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh lý tim mạch… cũng như giai đoạn hồi tỉnh.

“Gây tê thần kinh đùi 3 trong 1” là kỹ thuật không phức tạp, nhưng không thể thiếu sự chuẩn bị đầy đủ cơ số thuốc, vật tư tiêu hao, máy  trang thiết bị dụng cụ cấp cứu, khi có tai biến xẩy ra, ứng cứu kịp thời.

KẾT LUẬN

- ''Gây tê thần kinh đùi 3 trong 1" là kỹ thuật mới áp dụng, thành công cao, độ an toàn lớn, hầu như không có tai biến, biến chứng, bệnh nhân tỉnh táo nói chuyện, theo dõi chăm sóc hồi tĩnh nhẹ nhàng.

- Thời gian giảm đau kéo dài 2-3 giờ sau mổ.

- Áp dụng rất tốt đối với những phẫu thuật trên bệnh nhân có bệnh lý, bệnh kèm theo, bệnh nhân già yếu suy kiệt…

- Kinh phí ít tốn kém vượt trội so với các phương pháp vô cảm khác.

KHUYẾN NGHỊ

- Áp dụng cho tất cả bệnh nhân phẫu thuật vùng khớp gối, vết thương đùi bì, trật khớp háng. Đặc biệt bệnh nhân mổ vùng khớp gối có các bệnh lý kèm theo.

- Nhân rộng mô hình ''Gây tê thần kinh đùi 3 trong 1" cho tuyến dưới, nhằm giảm phần nặng nề trong Gây mê-Hồi sức → giảm tai biến, biến chứng, giảm chi phí phẫu thuật, chăm sóc hậu phẫu theo dõi nhẹ nhàng.