"Dinh dưỡng cho người cao tuổi trong bữa ăn gia đình"

Ở người cao tuổi do quá trình lão hóa nên chức năng của các hệ tiêu hóa, hệ tim mạch, hệ tiết niệu… cũng suy giảm, vì vậy quá trình chuyển hóa trong cơ thể cũng suy giảm ảnh hưởng đến quá trình hấp thu các chất dinh dưỡng. Chế độ dinh dưỡng tốt sẽ giúp người cao tuổi tránh được nhiều bệnh tật và khỏe mạnh hơn. Do vậy, khi bước sang tuổi 60, người cao tuổi cần có chế độ ăn uống hợp lý.

Nguyên tắc chung về ăn uống cho người cao tuổi

Duy trì một chế độ ăn với khẩu phần ăn đủ nhu cầu, cân đối dinh dưỡng: Đạm, béo, bột đường, vitamin, khoáng chất, nước và chất xơ (rau xanh, các loại củ, quả).

Chế biến thức ăn mềm, cắt nhỏ, dễ tiêu hóa, nên có món canh trong bữa ăn vì tuyến nước bọt và hàm răng của người nhiều tuổi hoạt động kém.

Không nên ăn quá no và không được quên bữa ăn

Có kế hoạch thực đơn, theo dõi, đánh giá bữa ăn và tạo không khí bữa ăn vui tươi, ấm áp.

Chế độ ăn

- Cách lựa chọn thực phẩm cho người cao tuổi:

-  Cần ăn đa dạng thực phẩm để nhận được nhiều loại dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, đảm bảo đủ năng lượng, cân đối đầy đủ các chất, phân bố bữa ăn hợp lý.

- Hạn chế mỡ động vật, nên ăn nhiều cá, các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt.

- Chọn gạo mềm, dẻo, không xát quá trắng. Trong chế độ ăn hàng ngày nên giảm cơm và dùng thêm các loại ngô, khoai.

- Bảo đảm đủ chất đạm. Nên ăn cá nhiều hơn thịt, mỗi tuần nên ăn ít nhất 3 lần cá và không ăn quá 3 quả trứng. Nên tăng sử dụng đạm thực vật như đậu hũ, tàu hũ ky, sữa đậu nành, các loại đậu đỗ...

- Thường xuyên uống sữa, chọn loại giảm béo, ít đường để bổ sung canxi đề phòng loãng xương, có thể chọn sữa chua sẽ dễ tiêu hóa hơn.

- Tăng cường sử dụng thực phẩm giàu vitamin C, vitamin E có trong rau, quả tươi, nhiều màu sắc như rau ngót, rau đay, mồng tơi..., dầu thực vật, các loại gia vị như hành, hẹ, gừng, nghệ, rau thơm...

- Uống đủ nước, khoảng 6-8 ly mỗi ngày; chú ý uống nước thường xuyên dù không khát, nhất là vào mùa hè.

- Hạn chế thực phẩm nhiều đường ngọt, kể cả mật ong nguyên chất.

- Ăn muối vừa phải, giảm gia vị mặn (muối, nước tương, nước mắm), hạn chế thực phẩm mặn như cà muối, mắm, thức ăn kho mặn...

- Hạn chế bia rượu, nước ngọt.

- Ăn đa dạng nhiều loại trái cây nhiều màu sắc. Riêng với trái cây ngọt chỉ nên ăn vừa phải. Nên ăn cả trái sẽ giúp nhận được nhiều chất xơ hơn là chỉ ép lấy nước.

-  Cách ăn

Tránh ăn quá no đặc biệt khi có bệnh ở hệ tim mạch

Làm thức ăn mềm và chú ý tới món canh.

Phải theo dõi và kiểm tra vấn đề ăn và uống của người cao tuổi. (Nhiều người bị sa sút trí tuệ ăn rồi lại nói là chưa ăn, một số người ăn nhưng không thấy cảm giác no nên ăn quá mức, ăn thừa, một số người giảm cảm giác khát nên cơ thể bị thiếu nước).

Cần xây dựng bữa ăn có thực đơn tức là có kế hoạch cho bữa ăn chung và bữa ăn của người nhiều tuổi trong đó:

+ Có món rau (salat, luộc, xào) chủ yếu để cung cấp rau nguồn vitamin, chất khoáng, chất xơ cho cơ thể. Trong món salát có kèm theo dầu ăn, vừng lạc để chế biến ra các món nộm hoặc các món salát hỗn hợp nhiều loại rau, củ, quả khác.

+ Có món chủ lực chủ yếu cung cấp chất đạm và chất béo bao gồm thịt hoặc cá/thủy sản, đậu phụ và đậu các loại. Các món ăn này có thể làm riêng từng loại như kho, luộc, rán, hoặc hỗn hợp như đậu phụ nhồi thịt, trứng đúc thịt, hoặc chế biến sẵn để ăn dần như tương, muối vừng, lạc.

+ Có món ăn cung cấp năng lượng chủ yếu là chất bột, món chính là cơm. Cơm trắng hoặc cơm trộn ngô, trộn đậu xanh, đậu đen, trộn khoai. Ngoài cơm có thể ăn bánh mì, ngô non, khoai, đặc biệt là khoai sọ chấm muối vừng rất phù hợp với người nhiều tuổi

+ Có món canh cung cấp nước và các chất dinh dưỡng bổ sung cho cơ thể. Từ nước rau, canh suông, canh rau muống, tương gừng, đến canh cá, canh giò, canh thịt. Những món canh chua rất được ưa thích trong mùa hè và những món canh dưa với lạc, với cá, với thịt rất được ưa thích trong mùa đông.

+ Có đồ uống, nhớ ăn cần đi đôi với uống, uống trước, trong và sau bữa ăn đối với người nhiều tuổi, tránh dùng rượu. Chỉ cần nước lọc/đun sôi để nguội, nước chè và các món canh trong bữa ăn.

- Chú ý đám bảo vệ sinh sạch sẽ trong quá trình chế biến, nấu nướng tránh ngộ độc thức ăn

Thành Vinh