Sàng lọc sớm – lá chắn quan trọng phòng ngừa bệnh tật do thuốc lá
Trong bối cảnh bệnh không lây nhiễm tiếp tục gia tăng, thuốc lá vẫn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong sớm tại Việt Nam. Dù nhiều hoạt động truyền thông được triển khai, tỷ lệ hút thuốc vẫn ở mức đáng lo ngại, đặc biệt trong nhóm người trưởng thành và lao động nam.
Theo thống kê, gần 40% người Việt Nam từ 15 tuổi trở lên có sử dụng thuốc lá. Tại Hà Tĩnh, con số này khoảng 13,7%. Hệ quả là các bệnh liên quan đến hút thuốc lá và hút thuốc thụ động như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hen phế quản, ung thư phổi, bệnh tim mạch, đột quỵ… có xu hướng gia tăng. Trước thực tế đó, ngành Y tế Hà Tĩnh đẩy mạnh sàng lọc sớm nhằm phát hiện, can thiệp và điều trị kịp thời các bệnh lý do thuốc lá gây ra.
Bác sĩ Trung tâm Y tế Thành Sen khám sàng lọc cho người dân tại Trạm Y tế Thạch Bình, xã Cẩm Bình
Tại Khoa Nội II – Bệnh viện Phổi Hà Tĩnh, mỗi ngày có 30 – 40 bệnh nhân điều trị nội trú, trong đó hơn 60% mắc bệnh liên quan đến thuốc lá. Ông Nguyễn Văn D. (58 tuổi, Lộc Hà) – đang điều trị COPD chia sẻ: “ Tôi đã hút thuốc hơn 30 năm. Ngày trước tôi hút gần 2 bao mỗi ngày. Gần đây thường ho khan tưởng do thời tiết, đến khi khó thở phải nhập viện thì mới biết phổi tổn thương nặng.”
Theo Bệnh viện Phổi Hà Tĩnh, trên 70% bệnh nhân COPD có tiền sử hút thuốc lâu năm. Nhiều người chỉ đi khám khi bệnh đã tiến triển nặng, gây khó khăn trong điều trị và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.
Bác sĩ Đinh Văn Tuấn – Phụ trách Khoa Nội II cho biết: có nhiều bệnh do thuốc lá, gây ra, đặc biệt là ung thư phổi và COPD, tiến triển âm thầm trong nhiều năm. “Nếu sàng lọc định kỳ bằng X-quang, đo chức năng hô hấp hoặc chụp CT, có thể phát hiện tổn thương sớm, điều trị kịp thời và giảm đáng kể nguy cơ tử vong”, bác sĩ Tuấn nhấn mạnh.
Từ đầu năm đến nay, Bệnh viện Phổi đã khám sàng lọc cho hơn 2.000 lượt người dân có tiền sử hút thuốc hoặc làm việc trong môi trường khói bụi tại các xã Can Lộc và Vũ Quang. Nhiều trường hợp phát hiện tổn thương phổi nhẹ đã được tư vấn bỏ thuốc và điều trị sớm, góp phần ngăn ngừa diễn tiến bệnh.
Cán bộ y tế Bệnh viện Phổi Hà Tĩnh kiểm tra tổn thương phổi cho bệnh nhân COPD có tiền sử hút thuốc lá
Tại Trung tâm Y tế Thành Sen, mỗi tháng có 150 – 250 bệnh nhân COPD, hen phế quản điều trị nội trú và 300 – 350 bệnh nhân ngoại trú, trong đó hơn 70% có tiền sử hút thuốc lá. Bên cạnh chăm sóc và điều trị, đơn vị tích cực truyền thông và tổ chức khám sàng lọc để hạn chế nguy cơ mắc bệnh.
Bác sĩ Nguyễn Tiến Vũ – Giám đốc Trung tâm cho biết: “Chúng tôi phối hợp trạm y tế phường, xã tổ chức khám định kỳ cho nhóm nguy cơ cao, đồng thời tăng cường truyền thông tác hại thuốc lá. Sàng lọc không chỉ dành cho người bệnh mà còn là biện pháp dự phòng thiết thực nhất cho mọi người.”
Công tác sàng lọc tại tuyến tỉnh đến tuyến xã đang giúp người dân tiếp cận dịch vụ y tế sớm hơn, hạn chế bỏ sót ca bệnh tiềm ẩn. Nhiều cơ sở y tế trong tỉnh duy trì thường xuyên hoạt động tuyên truyền và khám sàng lọc cho cộng đồng.
Theo bác sĩ Lê Chánh Thành – Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Tĩnh, thuốc lá gây ra ít nhất 8 loại ung thư và nhiều bệnh mạn tính như COPD, hen, ung thư phổi, tim mạch, đột quỵ… “Sàng lọc sớm là giải pháp trọng tâm trong phòng chống bệnh không lây nhiễm, đặc biệt các bệnh liên quan thuốc lá. Sở Y tế đang chỉ đạo mở rộng điểm tư vấn cai thuốc và triển khai sàng lọc định kỳ tại tuyến cơ sở.”
Song song với chuyên môn, ngành Y tế Hà Tĩnh phối hợp các đơn vị, trường học triển khai nhiều mô hình như “Cơ sở y tế không khói thuốc”, “Trường học không khói thuốc”, “Nơi làm việc không khói thuốc”, “Thể thao không khói thuốc”… nhằm tạo môi trường sống trong lành và nâng cao nhận thức cộng đồng.
Thanh Loan
