Chung tay bảo vệ học sinh trước hiểm họa âm thầm của thuốc lá điện tử

Những năm gần đây, tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử trong giới trẻ tại Việt Nam gia tăng đáng báo động. Tỷ lệ học sinh từ 13 đến 15 tuổi sử dụng thuốc lá điện tử tăng từ 3,5% năm 2022 lên 8,0% trong năm 2023; ở nhóm vị thanh niên, thanh niên từ 15 đến 24 tuổi chiếm tỷ lệ 7,3%. Các sản phẩm thuốc lá điện tử đang len lỏi vào trường học, tác động tiêu cực đến hành vi, lối sống và sức khỏe của học sinh, sinh viên, kéo theo những hệ lụy lâu dài về sức khỏe, kinh tế và trật tự xã hội.

Nguy hiểm của thuốc lá trong giới trẻ hiện nay

Em Nguyễn Văn H, 17 tuổi, trú tại phường Thành Sen, cho biết em bắt đầu sử dụng thuốc lá điện tử từ hơn hai năm trước. Chia sẻ về lý do dẫn đến việc sử dụng, em nói: “Ban đầu, em chỉ bị bạn bè rủ rê. Muốn thể hiện bản thân và cũng tò mò, em nghĩ hút vài hơi sẽ không ảnh hưởng gì. Nhưng sau đó dùng thường xuyên rồi thành thói quen lúc nào không hay. Việc mua thuốc lá điện tử cũng rất dễ vì bán nhiều ở các quán cà phê, cửa hàng nhỏ hay tủ thuốc lá ven đường”.Trường hợp của H chỉ là một trong rất nhiều mảnh ghép cho thấy mức độ phổ biến và nguy hiểm của thuốc lá điện tử trong giới trẻ hiện nay.

Đáng lo ngại hơn, các loại thuốc lá điện tử được thiết kế ngày càng tinh vi, ngụy trang dưới dạng thỏi son, bút viết, lọ kem hay bật lửa khiến giáo viên và phụ huynh khó phát hiện. Nguy cơ pha trộn ma túy trong dung dịch thuốc lá điện tử tiếp tục là mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe và an ninh trường học. Nói về tác hại của thuốc lá đối với thế hệ tương lai, Bác sỹ Nguyễn Đức Quảng - Giám đốc Bệnh viện Phổi Hà Tĩnh cho biết: "Các sản phẩm thuốc lá đều độc hại với sức khỏe con người. Hiện đã có nhiều bằng chứng cho thấy thuốc lá điện tử gây hại tương tự thuốc lá điếu thông thường. Nicotine trong thuốc lá điện tử là chất gây nghiện mạnh, làm trẻ vật vã, khó chịu khi sử dụng. Đặc biệt, nicotine ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển não bộ ở trẻ em, gây suy giảm trí nhớ và nhận thức. Đã có không ít trường hợp học sinh, sinh viên phải nhập viện trong tình trạng kích thích, loạn thần, ảo giác hoặc suy hô hấp do ngộ độc các chất trong thuốc lá điện tử. Ít nhất 40 loại bệnh đã được chứng minh liên quan đến việc hút thuốc, trong đó có các bệnh đường hô hấp, viêm phổi, viêm phế quản, hen phế quản hay viêm tai giữa - là những bệnh ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng học tập và phát triển của trẻ".

Ông Nguyễn Duy Ngọc - Trưởng phòng Giáo dục mầm non - Công tác học sinh, sinh viên, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Tĩnh chia sẻ, trước thực trạng đáng lo ngại này, ngành đã triển khai nhiều giải pháp nhằm bảo vệ môi trường giáo dục trong sạch, lành mạnh. Sở chỉ đạo các nhà trường đưa nội dung phòng, chống tác hại thuốc lá vào kế hoạch công tác hằng năm; lồng ghép giáo dục phòng chống thuốc lá vào các môn học như giáo dục công dân, sinh học, hoạt động trải nghiệm. Quy định cấm hút thuốc tại cơ sở giáo dục được đưa vào tiêu chí xét thi đua cuối năm. Sở Giáo dục và Đào tạo cũng phối hợp với ngành y tế tổ chức cuộc thi tìm hiểu tác hại thuốc lá, các buổi truyền thông, tọa đàm chuyên đề cho học sinh toàn tỉnh. Những hoạt động này góp phần giúp học sinh nhận diện rõ hơn hiểm họa thuốc lá và các sản phẩm thuốc lá mới. Năm 2025, ngành đã phối hợp với Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hà Tĩnh tổ chức 13 lớp tập huấn nâng cao kiến thức phòng chống tác hại thuốc lá cho 650 giáo viên tại các trường học trên toàn tỉnh.

Tại Trường THCS Lê Văn Thiêm, phường Thành Sen, công tác phòng, chống tác hại thuốc lá được triển khai đồng bộ và hiệu quả. Thầy giáo Trần Thanh Kiên – Hiệu trưởng Trường THCS Lê Văn Thiêm cho biết: "Chúng tôi xây dựng nội quy nghiêm cấm hút thuốc, uống rượu bia trong khuôn viên trường. Đây là tiêu chí quan trọng trong đánh giá cán bộ, giáo viên hằng năm. Nhà trường thường xuyên phối hợp với lực lượng chức năng tổ chức tuyên truyền pháp luật, trong đó có nội dung phòng chống tác hại thuốc lá. Các môn học đều được lồng ghép giáo dục sức khỏe, tạo môi trường học đường lành mạnh giúp học sinh tránh xa thuốc lá. Nhờ các biện pháp quyết liệt, nhiều năm nay trường duy trì hiệu quả môi trường “không khói thuốc”, góp phần định hình lối sống lành mạnh và ý thức tự bảo vệ sức khỏe cho học sinh".

Để ngăn chặn hiệu quả tác hại của thuốc lá và các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, nỗ lực của ngành giáo dục và các cơ quan chức năng là rất quan trọng, nhưng không thể thay thế vai trò của gia đình và cộng đồng. Mỗi phụ huynh cần trở thành “lá chắn” đầu tiên định hướng, nhắc nhở và theo sát con em mình; mỗi nhà trường phải là môi trường an toàn, không khói thuốc; và mỗi thành viên trong xã hội cần chung tay xây dựng lối sống lành mạnh cho thế hệ trẻ. Bảo vệ học sinh trước cám dỗ thuốc lá không chỉ là bảo vệ sức khỏe hôm nay, mà còn là gìn giữ nền tảng cho một thế hệ tương lai khỏe mạnh, tự tin và đủ bản lĩnh vượt qua thách thức. Khi gia đình – nhà trường – xã hội cùng đồng hành, chúng ta hoàn toàn có thể đẩy lùi hiểm họa thuốc lá thế hệ mới, xây dựng một môi trường sống và học tập trong lành cho trẻ em Hà Tĩnh nói riêng và cả nước nói chung.

Đoàn Loan