Hướng dẫn xử lý nước và vệ sinh môi trường trong mùa bão lụt

Nằm trên dãi đất miền trung khắc nghiệt, Hà Tĩnh là một trong những tỉnh mà hàng năm phải chịu ảnh hưởng nhiều của thiên tai và bão lụt, ngoài thiệt hại về con người, của cải thì một trong những hậu quả mà bão lụt để lại đó là dịch bệnh, ô nhiễm môi trường, thiếu nguồn nước sinh hoạt.

Để chủ động khắc phục hậu quả bão lụt, phòng chống các dịch bệnh do lũ lụt gây ra, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh hướng dẫn xử lý nước và vệ sinh môi trường trong mùa bão để các gia đình thực hiện:

1. Trước khi bão lụt:

Dùng ni lông dày, không thủng phủ kín miệng giếng, (đối với giếng đào) vòi giếng (đối với giếng khoan) và buộc chặt bằng dây cao su.

2.  Xử lý nước sinh hoạt trong khi lũ:

Trong mùa lũ lụt, trường hợp giếng bị ngập không có nước dự trữ thì phải lấy nước ngập lụt xử lý để sử dụng sinh hoạt theo 2 bước sau:

Bước 1: Làm trong nước

Đựng nước vào xô, thùng dùng phèn chua với liều lượng 1g phèn chua (1 mẫu bằng đầu ngón tay) cho 20 lít nước: hòa tan phèn, khuấy đều vào nước, chờ nước trong gạn lấy phần nước sạch để sử dụng. Nếu không có phèn chua thì dùng vải sạch để lọc nước, giữ lại các cặn bẩn, làm vài lần cho đến khi được nước trong.

Bước 2: Khử trùng nước

Dùng 1 viên Cloramin B loại 250mg cho vào 25 lít nước. Khuấy đều cho tan hết lượng hoá chất, sau 30 phút mới sử dụng.

3. Xử lý nước và vệ sinh môi trường sau bão lụt:

a. Xử lý giếng khơi theo 3 bước:

- Thau rửa giếng                làm trong giếng             khử trùng

* Bước 1 : Thau rửa giếng :

Làm vệ sinh thành và nền giếng, khơi thông nước ngập lụt quanh giếng, phải thau vét giếng, lấy hết bùn, rửa thành giếng.

* Bước 2: Làm trong nước:

- Ước lượng nước trong giếng khoảng bao nhiêu m 3 (1 bi tương đương 1 m 3 )

- Dùng phèn chua liều lượng 50gam/1m3 nước, nếu độ đục nhiều thì tăng lượng phèn chua nhưng tối đa 100gam/1m3.

- Tán nhỏ, hoà tan hết phèn chua trong chậu.

- Cho nước phèn chua vào gàu múc nước thả mạnh xuống giếng rồi kéo gàu lên xuống khoảng 10 lần, đợi 30 phút sau mới khử trùng nước.

* Bước 3: Khử trùng nước giếng:

Dùng cloraminB với liều lượng 10g/1m3 nước (tương đương 1 thìa canh). Hòa cloraminB vào một thùng nước nước tưới đều lên giếng, thả chìm gàu xuống giếng kéo lên 10 lần, sau đó chờ 30 phút đến 1 giờ là có thể dùng được.

Lưu ý:

- Không tiến hành khử trùng đồng thời với đánh phèn.

- Sau khi khử trùng nếu ngửi có mùi Clo thì việc khử trùng mới có tác dụng.

- Nước sau khi đã làm trong, khử trùng vẫn phải đun sôi mới uống được.

Xử lý môi trường:

- Nước rút đến đâu huy động cộng đồng làm vệ sinh môi trường đến đó. Vì nếu không làm kịp thời thì sẽ khó đẩy được phù sa ra khỏi nhà, sân và đường đi.

- Khi nước rút hết môi trường bị ô nhiễm nặng, có mùi tanh thối do xác súc vật, côn trùng, cây cối chết thối rữa... Do đó, cần phải khơi thông cống rãnh, lấp vũng nước đọng, chôn lấp xác súc vật và tẩy uế.

Về xử lý xác súc vật chết:

- Khảo sát, ước lượng xác súc vật chết cần xử lý.

- Chọn vị trí chôn xác súc vật ở ngoài đồng cách xa nguồn nước ít nhất 50m. - Đào hố chôn xác súc vật ở độ sâu ít nhất phải trên 0,8m, đổ 3-5 kg vôi bột hoặc phun Chloramine B nồng độ cao rồi lấp đất lèn chặt, rào kỹ lại tránh súc vật đào bới.

- Khử trùng nơi có xác súc vật chết: Sau khi chuyển xác súc vật đi chôn phải phun thuốc khử trùng hoặc rải vôi bột nơi có xác súc vật chết. Nếu không có vôi, hoá chất khử trùng thì dùng rác khô đốt nơi  súc vật chết. Hằng ngày phải kiểm tra nơi chôn xác súc vật xem có bị súc vật hoặc chuột bọ đào bới hay không. Nếu phát hiện có mùi hôi thối hoặc bị đào bới thì phải lấp lại ngay.

Dọn dẹp vệ sinh nhà cửa, phơi khô quần áo , không treo, mắc quần áo ẩm ướt vào một chỗ dễ làm nơi trú ẩn cho muỗi.

c. Phòng một số bệnh sau bão lụt

Sau bão lụt thường phát sinh một số dịch bệnh như tiêu chảy, tả, lỵ, thương hàn, sốt xuất huyết, sốt rét, đau mắt đỏ, bệnh ngoài da, cảm cúm,.. để phòng bệnh bằng cách như sau :

- Ăn chín, uống sôi.

- Nằm ngủ phải mắc màn.

- Loại bỏ những vũng nước tù đọng vì đây là nơi trú ẩn, sinh hoạt và truyền bệnh của muỗi.

- Tích cực diệt ruồi, muỗi, vệ sinh làng xóm, khơi thông cống rãnh...

- Không tắm, gội và giặt quần áo bằng nước bẩn.

- Không mặc quần áo ướt.

- Hạn chế lội vào chỗ nước bẩn. Nếu phải lội vào nước bẩn thì sau đó phải rửa ngay bằng nước sạch và lau khô, bôi thuốc sát trùng phòng nước ăn chân, tay.

Trên đây là các biện pháp xử lý nước và VSMT trước, trong và sau bão lụt, mọi người cần chú ý thực hiện để bảo vệ sức khoẻ cho bản thân, gia đình và cộng đồng.

Bs. Nguyễn Chí Thanh

PGĐ Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh