"Không hành động - Ngày mai không thuốc chữa”

Tuần lễ truyền thông về phòng, chống kháng thuốc được phát động từ ngày 16- 22/11/2015, với mục tiêu nâng cao nhận thức của cộng đồng và cán bộ y tế về kháng sinh và kháng thuốc. Với thông điệp "Không hành động - Ngày mai không thuốc chữa”, để làm rõ hơn về vấn đề này, chúng tôi đã có cuộc phỏng vấn với Dược sĩ Trần Văn Dũng –Trưởng phòng Nghiệp vụ Dược- Sở Y tế Hà Tĩnh.

Phóng viên ( PV): Xin ông cho biết tình hình kháng thuốc tại Việt Nam hiện nay, nguyên nhân và hậu quả của việc kháng thuốc?

Dược sĩ Trần Văn Dũng : Cùng với sự phát triển của khoa học&công nghệ, hàng chục ngàn loại thuốc được phát minh, sản xuất phục vụ cho công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân. Tuy nhiên thực tế đáng lo ngại đang diễn ra hàng ngày đó là tình trạng kháng thuốc kháng sinh. Trong tổng số 2953 nhà thuốc được điều tra: có 499/2083 hiệu thuốc ở thành thị (chiếm tỷ lệ 24%) và 257/870 hiệu thuốc ở nông thôn (chiếm tỷ lệ 29,5%) có bán đơn thuốc kê kháng sinh. Kháng sinh đóng góp 13,4% (ở thành thị) và 18,7% (ở nông thôn) trong tổng doanh thu của hiệu thuốc. Bên cạnh đó, nhu cầu thực phẩm gia tăng, sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi, trồng trọt, nuôi trồng thủy hải sản… cũng ở mức báo động. Vì lý do trên, WHO đã đưa Việt Nam vào diện thuộc các nước dùng thuốc kháng sinh cao nhất thế giới.

Có nhiều nguyên nhân, trong đó phải kế đến việc sử dụng kháng sinh bừa bãi, không đúng cách, không tuân thủ các quy định, phác đồ điều trị khi sử dụng kháng sinh. Tình trạng sử dụng kháng sinh phổ biến gây hậu quả vô cùng nghiêm trọng đó là tình trạng khan hiếm, thiếu hụt các kháng sinh mới, làm tăng chi phí điều trị, là gánh nặng cho mỗi cá nhân, gia đình và xã hội. Hầu hết các cơ sở khám, chữa bệnh ở nước ta đang phải đối mặt với tốc độ lan rộng các vi khuẩn kháng với nhiều loại kháng sinh. Tình trạng kháng kháng sinh đã làm cho thời gian điều trị kéo dài, tiên lượng xấu, nguy cơ tử vong cao và chi phí điều trị ngày càng cao. Ngoài ra, tình hình sử dụng thuốc kháng vi sinh vật trong chăn nuôi, nông nghiệp và sản xuất thực phẩm làm gia tăng mối nguy cơ kháng thuốc kháng vi sinh vật đe dọa sự an toàn và bền vững của chuỗi thức ăn. Dư lượng kháng sinh trong đất, nước và môi trường tiếp tục góp phần tạo nên mối nguy cơ về kháng thuốc kháng vi sinh vật do các quy định chưa nghiêm về tiêu hủy chất thải công nghiệp và chất thải con người.

PV: Thực hiện Tuần lễ truyền thông về phòng, chống kháng thuốc, Ngành Y tế Hà Tĩnh có những biện pháp gì để phòng, chống kháng thuốc?

Dược sĩ Trần Văn Dũng: Sở đã tổ chức lễ phát động toàn thể cán bộ, viên chức của đơn vị tham gia hưởng ứng tuần lễ truyền thông về phòng, chống kháng thuốc từ ngày 16/11/2015 đến ngày 22/11/2015, tổ chức ký cam kết, phấn đấu đạt 100% nhân viên y tế ký cam kết với nội dung : Bác sỹ kê đơn hợp lý; các bộ y tế thực hiện tốt các quy chế chuyên môn về kê đơn thuốc, kiểm soát nhiễm khuẩn, phòng chống nhiễm khuẩn, sử dụng thuốc an toàn, hợp lý.

Các bệnh viện trực thuộc Sở xây dựng kế hoạch cụ thể phù hợp với điều kiện của đơn vị đã triển khai thực hiện Kế hoạch hành động quốc gia về chống kháng thuốc giai đoạn 2015-2020. Bệnh viện là nơi hàng ngày tiếp nhận và điều trị cho hàng trăm bệnh nhân thì việc sử dụng kháng sinh hợp lý, an toàn và hiệu quả có ý nghĩa rất to lớn. Sử dụng kháng sinh hợp lý không chỉ giúp cho người bệnh không gặp tình trạng kháng thuốc mà còn giúp người bệnh và bệnh viện tiết kiệm chi phí tiền thuốc cho điều trị bệnh. Nhiều bệnh viện đã tổ chức lễ kí cam kết sử dụng thuốc có trách nhiệm. Đặc biệt tập trung bố trí nguồn lực cho các hoạt động phòng chống kháng thuốc: nâng cấp các phòng xét nghiệm vi sinh; tăng cường kiểm soát nhiễm khuẩn; giám sát, kiểm tra việc sử dụng kháng sinh không hợp lý,… Đẩy mạnh hoạt động của Hội đồng Thuốc và Điều trị của bệnh viện để kiểm tra, giám sát việc sử dụng thuốc an toàn, hợp lý trong bệnh viên. Triển khai các đề tài nghiên cứu khoa học về kháng thuốc. Tăng cường hoạt động truyền thông, treo băng rôn, khẩu hiệu nhằm tuyên truyền sâu rộng về công tác phòng, kháng thuốc. Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh chỉ đạo các trạm Y tế xã, phường, thị trấn tổ chức lễ phát động toàn thể cán bộ, viên chức của đơn vị tham gia phòng, chống kháng thuốc và ký cam kết; Phòng Y tế các huyện, thị xã chỉ đạo các trạm Y tế xã, phường, thị trấn tổ chức lễ phát động toàn thể cán bộ, viên chức của đơn vị tham gia phòng, chống kháng thuốc và ký cam kết

Thực hiện Hành động quốc gia về chống kháng thuốc giai đoạn từ năm 2015 đến năm 2020 trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh, thời gian tới tăng cường sự tham gia của chính quyền, đoàn thể, tổ chức xã hội và toàn thể nhân dân trong các hoạt động phòng chống kháng thuốc. Nâng cao nhận thức của cộng đồng và cán bộ y tế về kháng thuốc. Bảo đảm cung ứng đủ các thuốc thiết yếu có chất lượng. Tăng cường sử dụng thuốc an toàn, hợp lý, thanh tra giám sát về sử dụng kháng sinh và kháng thuốc. Ngành cập nhật danh mục thuốc thiết yếu, danh mục thuốc chủ yếu sao cho phù hợp với mô hình bệnh tật và điều kiện kinh tế, xã hội của tỉnh; phù hợp với tiến bộ về khoa học, kỹ thuật trong y tế trong từng năm và khả năng chuyên môn kỹ thuật của từng tuyến. Tiếp tục đẩy mạnh triển khai Đề án “Người Việt Nam ưu tiên dùng thuốc Việt Nam”.

Cập nhật các văn bản quy phạm pháp luật, chính sách, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và các tài liệu hướng dẫn kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện. Thúc đẩy hệ thống giám sát và báo cáo số liệu để hình thành cơ sở dữ liệu về kiểm soát nhiễm khuẩn của tỉnh. Đào tạo liên tục, tập huấn nâng cao kiến thức, kỹ năng thực hành kiểm soát nhiễm khuẩn cho cán bộ y tế và cán bộ chuyên trách kiểm soát nhiễm khuẩn tại các cơ sở y tế. Phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Công thương, Tài nguyên và Môi trường t hanh tra, kiểm tra, giám sát việc sử dụng kháng sinh trong trồng trọt và chăn nuôi gia súc, gia cầm, thủy sản để giám sát, phát hiện, xử lý dịch bệnh ở động vật lây sang người; kiểm tra, kiểm soát ngăn chặn thuốc lậu, thuốc giả, thuốc kém chất lượng, các loại thuốc phải thu hồi, và các loại thuốc không được phép sử dụng.

PV: Nhân Tuần lễ truyền thông về phòng, chống kháng thuốc, ông có những lời khuyên gì đối với người dân và cán bộ y tế để phòng, chống kháng thuốc?

Dược sĩ Trần Văn Dũng: Người dân chỉ nên mua và sử dụng thuốc kháng sinh khi được bác sĩ khám bệnh, kê đơn. Khi sử dụng kháng sinh cần tuyệt đối tuân theo đúng hướng dẫn của bác sĩ. Quản lý và sử dụng kháng sinh trong thức ăn chăn nuôi hợp lý.

Cán bộ y tế cần tuân thủ đúng các hướng dẫn chuyên môn, sử dụng kháng sinh hợp lý. Chỉ kê đơn, sử dụng thuốc kháng sinh khi thực sự cần thiết, chọn đúng loại, đúng liều và thời gian sử dụng phù hợp. Từ đó góp phần đảm bảo cho các thế hệ tương lai tiếp tục được sử dụng thuốc kháng sinh có hiệu quả để điều trị các bệnh nhiễm có khả năng gây tử vong

PV : Xin cảm ơn ông!

Đoàn Loan