Chọn vắc-xin tiêm cho trẻ em: Khuyến cáo khẩn
* Vắc-xin 5 trong 1: Dịch vụ chỉ chiếm 8%, Chương trình Tiêm chủng mở rộng chiếm đến 92%. “Nếu thay vắc-xin Quinvaxem bằng vắc-xin Pentaxim trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng, chắc chắn tai biến cũng xảy ra”.
Ngày 5/1, Bộ Y tế tiếp tục khuyến cáo người dân nên đưa trẻ đi tiêm vắc-xin Quinvaxem trong Chương trình TCMR thay vì đợi chờ vắc-xin dịch vụ. Trước đó, chia sẻ với báo chí về vấn đề vắc-xin dịch vụ đang được người dân quan tâm, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết: Tôi đã yêu cầu Cục Quản lý Dược đi các nước để đàm phán nhưng đều nhận được câu trả lời không có, không thể cung ứng ngay được. Việt Nam đã đặt hàng nhưng họ chưa có. Sau rất nhiều đàm phán, gây áp lực, công ty sản xuất mới lấy một lượng nhỏ từ các nơi họ phân phối để có số lượng vắc-xin dịch vụ cho Việt Nam thời gian gần đây.
Vắc-xin 5 trong 1: Dịch vụ chỉ chiếm 8%, TCMR chiếm đến 92%
Nói về sự cố “vỡ trận” trong việc đăng ký tiêm chủng vắc-xin dịch vụ tại Phòng tiêm chủng 182 Lương Thế Vinh - Hà Nội, Bộ trưởng cho biết: Tôi đã gặp đại diện điểm tiêm này và truy vấn họ: Tại sao xung phong tiêm trước mà không có sự chuẩn bị kỹ? Đến khi dân xếp hàng đông quá, gây hỗn loạn, sợ quá ngừng tiêm làm người dân bức xúc? Đây chỉ là một điểm tiêm rất nhỏ, sự cố chỉ trong vòng mấy trăm người xếp hàng tại điểm tiêm, trong khi chúng ta đang có cả vài chục ngàn liều vắc-xin. “Quan điểm của tôi, đích cuối cùng của ngành y tế là phục vụ người dân. Nếu không phục vụ người dân, cuộc sống, làm việc của chúng ta cũng vô nghĩa. Không tổ chức tốt, làm rối ren tới việc tiêm chủng. Do đó, tôi đã yêu cầu các đơn vị liên quan thanh kiểm tra việc tiêm chủng dịch vụ tại phòng tiêm chủng này và kiên quyết xử lý những sai phạm nếu có” - Bộ trưởng cho biết.
Tiêm vắc-xin cho trẻ tại Trạm Y tế phường Giáp Bát, quận Hoàng Mai, Hà Nội. Ảnh: TM
Cũng theo Bộ trưởng, trước hết phải khẳng định, không có TCMR trong thời gian qua thì dịch bệnh sẽ có nguy cơ bùng phát rất lớn. Trong 3 thập kỷ qua, có những bệnh đến nay đã không còn như: bại liệt, bạch hầu, ho gà, uốn ván, sởi... trước đây gây tử vong rất nhiều thì nay đã được khống chế. Bộ Y tế, Chính phủ, Nhà nước đã lo cho dân đủ vắc-xin TCMR, trong đó có Quinvaxem. Thống kê tại Hà Nội cho thấy, tiêm dịch vụ vắc-xin 5 trong 1 chỉ chiếm 8%, trong khi TCMR chiếm đến 92% trẻ trong độ tuổi tiêm vắc-xin này.
“Ngành y tế vẫn lo đủ Quinvaxem cho trẻ em. Còn tại các thành phố lớn, người dân có nhu cầu, có điều kiện đăng ký tiêm dịch vụ, thậm chí ra nước ngoài tiêm, cũng giống như việc ra nước ngoài chữa bệnh là hiện tượng hoàn toàn bình thường, không có gì bất thường” - Bộ trưởng cho biết.
“Nếu thay Quinvaxem bằng Pentaxim trong TCMR, chắc chắn tai biến cũng xảy ra”
Về những thông tin khoa học liên quan đến việc tiêm vắc-xin, Bộ trưởng cung cấp: Nếu so sánh Quinvaxem với vắc-xin dịch vụ 5 trong 1 hoặc 6 trong 1 về công nghệ sản xuất thì Quinvaxem có thành phần ho gà toàn tế bào (còn giữ nguyên cấu trúc vi khuẩn) gây nhiều phản ứng nhẹ hơn vắc-xin dịch vụ có thành phần ho gà vô bào (chọn lọc các kháng nguyên của vi khuẩn).
Khi dùng vắc-xin toàn tế bào, trẻ có thể bị phản ứng nhẹ như sốt, đau hơn và bị ho hoặc biểu hiện lặt vặt khác vì cơ thể trẻ rất nhạy cảm, nhưng tác dụng phụ về mặt tai biến tử vong không thể cao hơn vắc-xin dịch vụ.
Chưa kể, Quinvaxem có ưu điểm là có thành phần ho gà toàn tế bào nên tính kháng nguyên cao hơn vắc-xin dịch vụ, vì vậy có khả năng bảo vệ cao hơn. Vắc- xin dịch vụ làm từ công nghệ vô bào nên khả năng bảo vệ yếu hơn do tính miễn dịch suy giảm theo thời gian, phải tiêm nhắc lại. Đây là lý do một số nước quay lại sử dụng vắc-xin toàn tế bào.
Trong câu chuyện về vắc-xin, Bộ trưởng đề cập đến câu chuyện 3 trẻ tử vong ở Quảng Trị sau khi tiêm vắc-xin viêm gan B. Mặc dù cơ quan chức năng sau đó điều tra đã kết luận nguyên nhân trẻ tử vong là do tiêm nhầm thuốc chứ không phải do vắc-xin viêm gan B. Tuy nhiên, nhưng do thông tin không đầy đủ nên từ đây người dân bắt đầu quay lưng với vắc-xin và dịch sởi đã bùng phát vào cuối năm 2013.
Với vắc-xin Quinvaxem, truyền thông đã giải thích mãi rồi nhưng người dân vẫn nghi ngờ, vẫn sợ về hiệu quả của vắc-xin này. Nếu đặt mình vào vị trí đó cũng phải thông cảm cho người dân. Tuy nhiên thế giới cũng đã chứng minh, phản ứng nặng của vắc-xin Quinvaxem cũng như các vắc-xin khác. Nếu Việt Nam tiêm 4,5 triệu liều Pentaxim như Quinvaxem thì chắc chắn cũng có tỷ lệ tai biến. Nhưng đến nay, mỗi năm chỉ có khoảng 100.000 liều/33.000 trẻ, còn Quinvaxem là 4.500.000 liều/1,5 triệu trẻ.
“Nếu thay Quinvaxem bằng Pentaxim trong TCMR, với số lượng 4,5 triệu mũi/năm thì chắc chắn tai biến cũng xảy ra” - Bộ trưởng cho biết thêm.
Liên quan đến vấn đề vắc-xin, trả lời phóng viên báo Sức khỏe&Đời sống, bà Đặng Hồng Thúy - Giám đốc Công ty Hồng Thúy - đơn vị nhập khẩu và phân phối độc quyền vắc-xin dịch vụ Pentaxim (vắc-xin 5 trong 1) tại miền Bắc nhấn mạnh: Mặc dù tôi là nhà phân phối vắc-xin dịch vụ nhưng tôi vẫn phải công bằng đứng dưới góc độ của người dân và nhà chuyên môn nói rằng chất lượng của vắc-xin dịch vụ và vắc-xin Quinvaxem là như nhau. Không có chuyện vắc-xin dịch vụ tốt hơn vắc-xin Quinvaxem. Bà Thúy cũng cung cấp thêm thông tin: Theo thống kê, trong 5 năm từ năm 2010 -2014, công ty chúng tôi đã bán ra 336.931 liều vắc-xin Pentaxim, như vậy chia trung bình cho 5 năm ở thời điểm đủ vắc-xin thì chỉ có khoảng 67.000 liều/năm đối với khu vực miền Bắc, còn đối với khu vực miền Nam thì thường sử dụng ít vắc-xin dịch vụ hơn. Như vậy với cả nước ở thời điểm đủ vắc-xin dịch vụ, hay không xảy ra các sự cố khan hiếm thì chỉ cần từ 120.000-130.000 liều Pentaxim/năm là đủ. Trong khi theo thông tin của Bộ Y tế, trong những năm qua, tại Việt Nam đã có khoảng 25 triệu mũi tiêm Quinvaxem được thực hiện, với tỷ lệ tiêm chủng 3 mũi vắc-xin hàng năm đạt trên 90%.
